1 .
Τίτλος: Οι Παυλικιανοί στη Θράκη κατά τους βυζαντινούς χρόνους
Καθηγητής: Δημοσθένης Στρατηγόπουλος
Περίληψη
Στους κόλπους του χριστιανισμού, κατά την διάρκεια κυριαρχίας του βυζαντινού κράτους, γεννιέται και διαδίδεται μία χριστιανική αίρεση, οι οπαδοί της οποίας ονομάζονται Παυλικιανοί. Για την προέλευση του ονόματος, λίγα είναι γνωστά. Η επικρατέστερη άποψη αποδίδει την ονομασία αυτή στη σημασία που οι ίδιοι απέδιδαν στη διδασκαλία του αποστόλου Παύλου.
Χρονικά, εντοπίζονται, σύμφωνα με τις πηγές, γύρω στον 7οαι., εγκαινιάζοντας μία περίοδο προσπάθειας διάδοσης των διδαχών τους, συγκρούσεων με την ορθόδοξη εκκλησία και την εξουσία αλλά και συμμαχιών με τον ισλαμικό κόσμο. Σύμφωνα με τον Πέτρο Σικελιώτη, ιδρυτής της αίρεσης θεωρείται ο Κωσταντίνος από την Μανάναλη. Ο βασικός άξονας διδασκαλίας τους στηρίζεται στην απόρριψη των Ιερών Μυστηρίων, της δοξασίας της Θεοτόκου και στην αποδοχή μόνο της πνευματικής υπόστασης του Χριστού. Η περίοδος την Εικονομαχίας αποτέλεσε μια ευνοϊκή περίοδο καθώς αντιμετωπίστηκαν με ανοχή από τους εικονομάχους αυτοκράτορες. Η λήξη της Εικονομαχίας και αποκατάσταση των εικόνων από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα (842-856), ήταν προάγγελος και του μεγαλύτερου διωγμού που θα υφίσταντο.
Ωστόσο, η μετοίκιση των Παυλικιανών στην περιοχή της Φιλιππουπόλεως και της Θράκης αποτέλεσε μία προσπάθεια αντιμετώπισης του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού τους στις περιοχές της Β. Συρίας και Μ. Ασίας, την αποφυγή σύναψης συμμαχιών με τους Άραβες, την πληθυσμιακή ενίσχυση της ευρύτερης περιοχής καθώς και την επάνδρωση των οχυρών προς αντιμετώπιση της καθόδου των Βουλγάρων. Η άνοδος του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού στο θρόνου, σηματοδοτεί την απαρχή μιας προσπάθειας αντιμετώπισης των εσωτερικών κρίσεων, μεταξύ των οποίων και των Παυλικιανών της Θράκης. Ο αυτοκράτορας επιδόθηκε σε έναν αγώνα εξόντωσης και προσηλυτισμού των τελευταίων.
Τόσο η Χρονογραφία του Θεοφάνη του Ομολογητή όσο και η Αλεξιάδα, ιστορικό έργο της Άννα Κομνηνής, αποτελούν μερικές από τις ιστορικές πηγές στις οποίες περιγράφεται το ιστορικό πλαίσιο των Παυλικιανών, οι σχέσεις τους με το βυζαντινό κράτος και η μετοίκισή τους στη Θράκη.
Η μελέτη και η ανάδειξη όλων των μαρτυριών σχετικά με τη μετοικεσία, την παραμονή και τη δράση των Παυλικιανών στην περιοχή της Θράκης θα αποτελέσουν σημαντική συμβολή στην τοπική ιστορία της περιοχής κατά την περίοδο των Βυζαντινών χρόνων.
2.
Τίτλος: Η μεταξουργία Τσιακίρη στο Σουφλί: από την οικοτεχνία στη σύγχρονη μονάδα παραγωγής μεταξωτών στην Ελλάδα
Καθηγήτρια: Αθηνά Μαχά – Μπιζούμη
Περίληψη
Με την παρούσα επιθυμώ να γνωστοποιήσω το ενδιαφέρον μου για ανάληψη διπλωματικής εργασίας, ενόψει της ολοκλήρωσης των μεταπτυχιακών σπουδών μου στο Τμήμα.
Η επιλογή μου έγινε με πυλώνες τρία δεδομένα. Πιο συγκεκριμένα :
1. Το θέμα της εργασίας αφορά στη γεωγραφική περιοχή του Έβρου –εν προκειμένω του Σουφλίου- που είναι ο νομός καταγωγής και διαβίωσής μου. Το συγκεκριμένο αποτελούσε βασικό κριτήριο από την πρώτη στιγμή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Εξ’ αρχής επιθυμούσα να ασχοληθώ με θεματολογία που θα είχε ως γεωγραφική βάση τον Έβρο και η εν λόγω εργασία, διέπεται από αυτό.
2. Η σηροτροφία είναι ένα από τα θέματα που είχα αναδείξει σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν, μέσα από την χρόνια ενασχόλησή μου με τα Περιφερειακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (συγκεκριμένα στο ραδιόφωνο και στην Τηλεόραση του Ομίλου Δέλτα). Μέσα από αυτή έχω αποκτήσει εξοικείωση και έχω διαχρονικό ενδιαφέρον για το θέμα.
3. Γνωρίζω προσωπικά, μέσω της προαναφερθείσας επαγγελματικής δραστηριότητας την οικογένεια Τσιακίρη και το εξαιρετικό έργο της στην περιοχή του Σουφλίου. Το θέμα μου είναι οικείο και θεωρώ δεδομένο πως εξαιτίας όσων προανέφερα, θα έχω την απαραίτητη αμεσότητα και πρόσβαση με γνώμονα το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στη διπλωματική.
3.
Τίτλος: Η κοινωνία και οικονομία της Ρωμαϊκής Θράκης
Καθηγητής: Andrew Farrington
Περίληψη
Στην διπλωματική εργασία με τίτλο “Η κοινωνία και οικονομία της Ρωμαϊκής Θράκης” η οικονομικές και κοινωνικές συνιστώσες στο γεωγραφικό χώρο τηςΘράκης, κατά την περίοδο της ρωμαϊκής επικυριαρχίας. Στο οικονομικό επίπεδο θαεξεταστούν τα εμπορικά δίκτυα των πόλεων και των οικισμών της Θράκης, η χρήσητων στρατιωτικών οδών για οικονομικούς λόγους, και οι φορολογικές τουςυποχρεώσεις προς την Ρώμη. Θα επιχειρηθεί να παρουσιαστεί η οικονομικήδραστηρίοτητα στην πόλη, αλλά και στην ύπαιθρο, η πρωτογενής παραγωγή αλλά καιδευτερογενής παραγωγή που είχε αναπτυχθεί στην ρωμαϊκή Θράκη. Τέλος στοοικονομικό επίπεδο αναλυθεί η επαρχιακή νομισματοκοπεία, τυπολογία νομισμάτων,ονομαστική τους αξία και πόλεις που είχαν το δικαίωμα κοπής τους.Στο πεδίο της κοινωνίας θα εξεταστεί η δομή της κοινωνίας της πόλης κατά τηνρωμαϊκή περίοδο, η λειτουργία της, οι αρχές και τα αξιώματα, και τα πλαίσιααυτοδιοίκηση. Θα παρουσιαστούν τα κυριότερα κτίρια της πόλης, που έφερνανκοινωνική λειτουργία, καθώς και η χρήση τους. Επίσης θα παρουσιαστεί η ιστορικήγεωγραφία της Θράκης, οι πόλεις και οι οικισμοί οι οποίοι ιδρύθηκαν, μετά τοοικιστικό πρόγραμμα του Τραϊανού (98-117) στην περιοχή, και ο ρόλος πουδιαδραμάτισαν ως οικιστικές οντότητες στην περιοχή. Επίσης θα μελετηθεί τοφαινόμενο της αυτοκρατορικής λατρείας, μέσα από της επιγραφές και τα νομίσματα,καθώς και οι συμβολικές αποτυπώσεις πάνω σε αυτά.Ως πηγές για τα παραπάνω συμπεράσματα θα χρησιμοποιηθούν πρωτογενείς πηγέςαπό φιλολογικά κείμενα, επιγραφικές μαρτυρίες και νομισματικά τεκμήρια, καθώς καισύγχρονες έρευνες που σχετίζονται με την περίοδο και την περιοχή.Στόχος της διπλωματικής εργασίας είναι να δοθεί μια όσο πιο ολοκληρωμένηεικόνα γίνεται για την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην Θράκη, από τον 2οαιώνα π.Χ έως τα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ.
4.
Τίτλος: Οθωμανικά αστικά-διοικητικά και παραγωγικά κέντρα στη Δυτική Θράκη. Συγκριτική ιστορική και μνημειακή εξέταση της Γενισέας του Νέστου και της Μάκρης του Έβρου.
Καθηγητής: Ιωάννης Μπακιρτζής
Περίληψη
Η Γενισέα, η πρώτη πόλη που ιδρύθηκε από τους Οθωμανούς στην Θράκη στα τέλη του 14ου αιώνα, ήταν το διοικητικό κέντρο ενός μεγάλου καζά μέχρι το 1872. Κατοικήθηκε από εποίκους που ακολουθούσαν τον Οθωμανικό στρατό. Με την πάροδο του χρόνου η Γενισέα αναπτύχτηκε οικονομικά και για τρεις αιώνες αποτέλεσε το οικονομικό κέντρο της περιοχής φτάνοντας στο απόγειο της, στις αρχές του 18ου αιώνα. Αρχικά οι κάτοικοι ασχολήθηκαν με την γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ τον 17ο αιώνα ξεκίνησε στην περιοχή η καλλιέργεια του καπνού. Η οικονομική άνθιση συνοδεύτηκε από την ανέγερση λατρευτικών χώρων. Στην Γενισέα σήμερα υπάρχουν δυο περίφημα τεμένη, το Μουχασίμπ Μουσταφά Πασά Τζαμισί και το Κασαμπά ή Τσαρσί Τζαμισί και ο Τεκκές Αλή Μπαμπά.
Η Μάκρη καταλείφθηκε το 1361 από τους Οθωμανούς και μέχρι την ίδρυση της Αλεξανδρούπολης στις αρχές 19ου αιώνα, αποτελούσε διοικητικό κέντρο του καζά και σημαντικό λιμάνι της περιοχής. Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία και το θαλάσσιο εμπόριο. Στην Μάκρη σήμερα υπάρχει ο Τεκκές Σαντζακτάρ Μπαμπά.
Στην παρούσα διπλωματική εργασίας θα γίνει μια προσπάθεια συγκριτικής ιστορικής και μνημειακής εξέτασης της Γενισέας και της Μάκρης κατά την οθωμανική περίοδο.
5.
Τίτλος: Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι στον ελληνικό τύπο
Καθηγητής: Ελεονώρα Ναξίδου
Περίληψη
Στα πλαίσια του μεταπτυχιακού μου κλήθηκα να επιλέξω ένα από τα προτεινόμενα θέματα για την εκπόνηση της διπλωματικής μου εργασίας. Διαβάζοντάς τα στην ιστοσελίδα του τμήματος κατέληξα, χωρίς δεύτερη σκέψη στο θέμα της κυρίας Ναξίδου «Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι στον ελληνικό τύπο», καθώς πρόκειται για ένα θέμα που καλύπτει επακριβώς τα ενδιαφέροντά μου. Αρχικά, επέλεξα το συγκεκριμένο θέμα επειδή είμαι λάτρης της ιστορίας των Βαλκανίων και πιστεύω αναμφίβολα ότι οι Βαλκανικοί πόλεμοι αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Βαλκανική Χερσόνησο τον 20ο αιώνα. Επιπλέον, πιστεύω ότι μελετώντας τις εφημερίδες της εποχής θα έχω τη δυνατότητα να διαμορφώσω μία πιο ολοκληρωμένη άποψη για τα γεγονότα της περιόδου. Αναμφιβόλως, ορισμένα ερωτήματα που μου γεννήθηκαν μόλις διάβασα το θέμα, είναι πώς παρουσιάζει ο ελληνικός τύπος την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για την συμμετοχή της Ελλάδας σε πόλεμο. Επίσης με ποιον τρόπο παρουσιάζεται η έκβαση τους και αν (ο Τύπος) θεωρεί ότι η Ελλάδα αποκόμισε περισσότερα συμφέροντα ή απώλειες από αυτούς. Για την απάντηση των παραπάνω ερωτημάτων σίγουρα θα αντληθούν πηγές από την ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία και οπωσδήποτε από τις ψηφιοποιημένες εφημερίδες της Βουλής.
6.
Τίτλος: Οι κτητορικές επιγραφές των ναών του Νομού Έβρου
Καθηγητής: Γεώργιος Τσιγάρας
Περίληψη
Ενοριακοί ναοί, καθολικά μονών και κωδωνοστάσια ναών του Ν. Έβρου φέρουν εντοιχισμένες κτητορικές επιγραφές, από τις οποίες αντλούνται σημαντικές πληροφορίες για την εκκλησιαστική ζωή, την κοινωνία, την οικονομία και την ιδεολογία των κατοίκων της περιοχής κατά τους 18ο – 19ο αιώνες. Οι περισσότερες από τις επιγραφές είναι αδημοσίευτες και παντελώς άγνωστες στην επιστημονική έρευνα.
Στη διπλωματική εργασία θα επιχειρηθεί να καταγραφούν αναλυτικά και στο σύνολό τους όλες οι κτητορικές επιγραφές των ναών, των μονών και των κωδωνοστασίων του Ν. Έβρου. Από την έρευνα αυτή επιδιώκεται να εξαχθούν γόνιμα συμπεράσματα για την επιλογή αφιέρωσης των ναών σε δεσποτικές ή θεομητορικές εορτές και σε συγκεκριμένους αγίους, τη ναοδομία και το ναοδομικό έργο των μητροπολιτών που ποίμαναν τις επαρχίες της περιοχής, τη δραστηριότητα των συντεχνιών, τα οικονομικά ισχυρά πρόσωπα που συνέβαλαν στην ανέγερση ή αποπεράτωση των ναών, τους μάστορες και τα οικοδομικά συνεργεία, καθώς και τα υλικά και τις τεχνικές κατασκευής των επιγραφών.
Επιπλέον, θα αναλυθούν οι πληροφορίες που παρέχονται από το κείμενο κάθε επιγραφής: πόσες και τι είδους πληροφορίες δίνει, πότε κατασκευάστηκε, σε ποιους απευθύνεται, με ποια τοπικά γεγονότα σχετίζεται, ποιος είναι ο συντάκτης ή ο παραγγελιοδότης της, ποιες είναι οι γραμματικές γνώσεις του και άλλα ερωτήματα που ενδεχομένως θα προκύψουν από την εξέταση της καθεμιάς επιγραφής. Ταυτόχρονα, μέσα από την ανάλυση του επιγραφικού υλικού αναμένεται να φανεί η ιδιαίτερη τιμή που αποδίδεται στον Έβρο σε αγίους και να εξαχθούν συμπεράσματα για ζητήματα τέχνης και ιδεολογίας, όπως για παράδειγμα η διακόσμηση των επιγραφών με λιθανάγλυφα σχέδια.
Η διπλωματική εργασία φιλοδοξεί να αποτελέσει συμβολή στη μελέτη της τοπικής ιστορίας της Θράκης στον τομέα της επιγραφικής, της τοπικής εκκλησιαστικής και κοσμικής ιστορίας, καθώς και της ιστορίας της τέχνης.
8.
Τίτλος: Η Ελληνοβουλγαρική προσέγγιση της δεκαετίας του 1930 και η στάση του ελληνικού τύπου
Καθηγητής: Ελεονώρα Ναξίδου
Περίληψη
Η παρούσα ερευνητική προσέγγιση, πρόκειται να ασχοληθεί με την μελέτη της ελληνοβουλγαρικής προσέγγισης της δεκαετίας του 1930 μέσα από τον Ελληνικό Τύπο. Πιο αναλυτικά, πρόκειται να παρουσιάσει συγκριτικά τους τρόπους προσέγγισης της ιστορικής αυτής περιόδου μέσα από τον ελληνικό τύπο κατά την προπαρασκευαστική περίοδο του Βαλκανικού συμφώνου, αλλά και των συνεπειών του, μέσα από την δύνη των εσωτερικών αλλά και των διεθνών πολιτικών εξελίξεων.
Οι αναδυόμενοι ανταγωνιστικοί εθνικισμοί την Βαλκανική, μετά τους δυο Βαλκανικούς πολέμους παρέμεναν ακόμα ενεργοί, με την Βουλγαρία να διατηρεί αναθεωρητική στάση, καθώς δεν μπορούσε να αποδεχτεί το status quo που της επιβλήθηκε με τη Συνθήκη Ειρήνης του 1919, επιθυμώντας την έξοδο στο Αιγαίο. Την ίδια περίοδο, η κατάσταση στην Ευρώπη διαμορφώνονταν από την άνοδο του Hitler στην εξουσία στις αρχές του 1933, καθώς επίσης και την έξοδο της Γερμανίας από την Κοινωνία των Εθνών, δημιουργώντας ένα αίσθημα ανασφάλειας για
Ήδη από το 1930 στα Βαλκάνια πραγματοποιήθηκαν διασκέψεις με σκοπό την προώθηση της συνεργασίας και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών των κρατών της χερσονήσου. Ως μια τέτοια κίνηση, υπογράφηκε από τα κράτη της Ευρώπης το Τετραμερές Βαλκανικό Σύμφωνο, της 9ης Φεβρουαρίου 1934, μεταξύ Ελλάδας, Γιουγκοσλαβίας, Τουρκίας και Ρουμανίας, για ενίσχυση της ασφάλειάς των συμβαλλομένων, ενόψει των δυσοίωνων μηνυμάτων, που έρχονταν από την Ευρώπη μετά την άνοδο του Χίτλερ στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας. Το Σύμφωνο της Βαλκανικής Συνεννόησης έχει αποτελέσει σταθμό στην ιστορία των κρατών της Χερσονήσου. Δεν έγινε, όμως, ευμενώς αποδεκτό από τους αρχηγούς των κομμάτων, που εκπροσωπούσαν τον ελληνικό λαό. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο κύριος εκφραστής της αντιπολιτευτικής παράταξης, αντέδρασε, υποστηρίζοντας πως το σύμφωνο δεν εξυπηρετούσε τους σκοπούς τους επιδιωκόμενους από τις Βαλκανικές Διασκέψεις. Τις διαφωνίες του ο Βενιζέλος, τις δημοσίευσε στην εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» σε οκτώ άρθρα, τον Απρίλιο του 1944, αναλύοντας τις αντιρρήσεις του με το σύμφωνο που θα οδηγούσαν σε ενδεχόμενη εμπλοκή της Ελλάδας σε πόλεμο και τονίζοντας το κίνδυνο μιας νοτιοσλαβικής ένωσης που θα λειτουργούσε αρνητικά απέναντι στις Ελληνικές διεκδικήσεις.
Την ίδια περίοδο, η κατάταξη του Τύπου σε δύο κατηγορίες –βενιζελικός και αντιβενιζελικός– υπαγορεύθηκε κυρίως από την εκδοτική αρθρογραφία, που το περιεχόμενό της κινήθηκε πάνω σε δύο πολιτικούς άξονες. Ο πρώτος ήταν ο Ελ. Βενιζέλος, ως φορέας πολιτικής νεωτερικότητας, που στηριζόταν από τις αναδυομένες κοινωνικές τάξεις. Ο δεύτερος ήταν το Παλάτι, που αντλούσε παραδοσιακά τη δύναμή του από την παλαιά τάξη πραγμάτων, την οποία εκπροσωπούσε η Παλαιά Ελλάδα, ενεργώντας πολιτικά ως φορέας της συντήρησης και υποστηρικτής του συμφώνου.
Μεθοδολογικά λοιπόν, η μελέτη, πρόκειται να διερευνήσει μέσα από τον ελληνικό Τύπο της περιόδου αυτής, την κοινωνικοπολιτική αποτύπωση των γεγονότων αυτών στην ελληνική κοινωνία, στα πλαίσια του εθνικού διχασμού. Η μελέτη των αρχείων θα γίνει μέσα από την βιβλιογραφία που σχετίζεται με την θεματολογία. Επιπλέον στοιχεία για το ιστορικό κάδρο της περιόδου, πρόκειται να εντάξουμε από βιβλιογραφικές μελέτες που αφορούν την περίοδο, καθώς η εργασία στοχεύει, να αποδώσει συγκριτικά τις ιστορικές εξελίξεις, όπως αυτές παρουσιάζονται μέσα από τον Τύπο, την ιδεολογική κατεύθυνση του και φυσικά πρόκειται να δώσει πολύτιμα συμπεράσματα για την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας και τις διεθνείς εξελίξεις της.
9.
Τίτλος: Η βιωσιμότητα των μουσείων την εποχή του COVID-19. Η περίπτωση του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας Θράκης.
Καθηγητής: Αθηνά Μαχά – Μπιζούμη.
Περίληψη
Τον τελευταίο χρόνο η πανδημία που έχει προκληθεί εξαιτίας του COVID-19 ανάγκασε την παγκόσμια κοινότητα να αναθεωρήσει πολλές από τις αξίες της. Αρκετά δεδομένα της καθημερινότητας έχουν ανατραπεί και οι συνέπειες που προκλήθηκαν από τον COVID-19 έχουν επηρεάσει την ανθρώπινη ύπαρξη τόσο σε προσωπικό όσο και σε πολιτισμικό και κοινωνικοπολιτικό επίπεδο.
Η επιλογή του εν λόγω θέματος στηρίζεται στην επιθυμία να καταγραφεί η κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα μουσεία εν μέσω της πανδημίας του COVID-19, που έχει οδηγήσει την παγκόσμια κοινότητα σε καθολικό lockdown. Επιπλέον, ενδιαφέρουν αποτελούν τα μέτρα και οι αποφάσεις που έχουν παρθεί σχετικά με το πώς το κοινό μπορεί να συνεχίσει να έρχεται σε επαφή με τα μουσεία τη συγκεκριμένη περίοδο. Η περίπτωση του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας Θράκης αποτελεί πρότυπο μοντέλο για την εξέταση του φαινομένου, διότι τα τελευταία χρόνια έχει καταφέρει την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών με σκοπό την ψηφιοποίηση των εκθεμάτων του.
Αναφορικά με τη δομή της εργασίας, στο πρώτο μέρος πρόκειται να γίνει βιβλιογραφική αναφορά στις αποφάσεις που έχουν ληφθεί σχετικά με τη βιωσιμότητα των μουσείων τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Εν συνεχεία, θα αναφερθούν οι μέθοδοι με τις οποίες τα μουσεία ενσωμάτωσαν τις εν λόγω αποφάσεις. Τέλος, το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας Θράκης θα αποτελέσει τη μελέτη περίπτωσης της εργασίας με στόχο να εξεταστεί η πολιτική του πάνω στην ψηφιοποίηση των εκθεμάτων του και θα αναλυθούν τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης κίνησης.
10.
Τίτλος: Η θεατρική δραματοποίηση του πεζογραφικού έργου του Γεώργιου Βιζυηνού-Διασκευές, σκηνικές προτάσεις και αξιοποίηση στην εκπαιδευτική πράξη
Καθηγητής: Ιωάννης Μπακιρτζής
Περίληψη
Στο έργο του μεγάλου Θρακιώτη ποιητή και διηγηματογράφου, όπως έχει επισημανθεί πρωτίστως από τον Κωστή Παλαμά, βρίσκουμε έντονα στοιχεία δραματικότητας. Η θεατρική δομή που διαθέτουν , οι ζωντανοί χαρακτήρες ως δρώντα πρόσωπα, η εκτεταμένη παρουσία της αφήγησης σε πρώτο πρόσωπο ως ολοκληρωμένοι θεατρικοί μονόλογοι αλλά και η παρουσία όλων εκείνων των στοιχείων του κλασσικού δράματος που οδηγούν στην κάθαρση, καθιστούν τα διηγήματα του Βιζυηνού, ιδανικά για τη θεατροποίηση τους. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, πως τα τελευταία χρόνια οι θεατρικές διασκευές και οι σκηνικές απόπειρες των πεζογραφημάτων του, είναι ουκ ολίγες.
Η μεταφορά των έργων του στο θέατρο, συμβάλει αφενός στη διεύρυνση του κοινού που έρχεται σε επαφή με τον σπουδαίο λογοτέχνη, αφετέρου προσφέρει ευκαιρίες για επανεκτίμηση και νέες αναγνώσεις των κλασσικών διηγημάτων.
Στις σκηνικές μεταφορές έργων του Βιζυηνού, περιλαμβάνονται και παραστάσεις που απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, που ανέβηκαν στη σκηνή και έδωσαν την ευκαιρία στα παιδιά να επικοινωνήσουν και να μυηθούν στο λόγο του συγγραφέα.
Δεδομένης της τεκμηριωμένης πια πολύπλευρης εκπαιδευτικής και ευρύτερα παιδαγωγικής αξίας του θεάτρου, θεωρούμε πως η θεατρική πράξη και πρακτική θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο όχημα γνωριμίας, επικοινωνίας και ουσιαστικής επαφής με τη λογοτεχνία και στη συγκεκριμένη περίπτωση με το έργο του Θρακιώτη δημιουργού.
Στη συγκεκριμένη εργασία, θα περιηγηθούμε στη θεατρική πτυχή του Βιζυηνού, καταγράφοντας τη σχέση του διηγηματογράφου με το θέατρο αλλά και τα στοιχεία στο έργο του, που το καθιστούν ιδιαιτέρως δραματικό, με την έννοια του κλασσικού δράματος. Επίσης θα αποπειραθούμε να τεκμηριώσουμε, μέσα από έρευνες και μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, την παιδαγωγική αξία του θεάτρου και την αξιοποίηση του ως χρήσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο. Θα καταγράψουμε τις θεατρικές διασκευές, και τις παραστάσεις που έχουν γίνει, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση, στις παραστάσεις που δημιουργήθηκαν για το ανήλικο κοινό, αλλά και παίχτηκαν από παιδιά στα πλαίσια σχολικών δραστηριοτήτων. Τέλος θα επιχειρήσουμε να προτείνουμε θεατρικές δραστηριότητες, μέσα από τις οποίες, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το έργο του Βιζυηνού στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Βασική βιβλιογραφία
-Αθανασόπουλος, Βαγγέλης, «Χρονολόγιο Γεωργίου Βιζυηνού (1849-1896)», Διαβάζω, τχ. 278, (1992)
-Αθανασόπουλος, Βαγγέλης, Οι μύθοι της ζωής και του έργου του Γ. Βιζυηνού, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, 1996γ.
– Παναγιώτης Μουλλάς (επιμ.), Το νεοελληνικό διήγημα και ο Γ. Μ. Βιζυηνός, Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 2011.
– Το εύρος του έργου του Γ. Βιζυηνού. Παλαιότερες αναγνώσεις και νέες προσεγγίσεις, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, εκδόσεις Σοκόλη Α. – Κουλεδάκης, Αθήνα 2012,
-Σαχίνης, Απόστολος, Το διήγημα του Γ. Βιζυηνού, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 1968
-Ιωαννίδης Σ., Γεώργιος Βιζυηνός .Σε μια άλλη διάσταση. Η ζωή και το έργο του ,εκδ. Νομαρχία Ξάνθης, Ξάνθη, 1996.
-Μαμώνη, Κυριακή, «Νέα στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Βιζυηνού», Διαβάζω, τχ. 278 (1992),
-Γραμματάς Θ., Θέατρο και παιδεία,’’Εκδόσεις ΝΗΡΗΙΔΕΣ’’,Αθήνα,1998
-Helene Beauchamp, Τα παιδιά και το δραματικό παιχνίδι , μτφ.Πανίτσα Ελένη
εκδ. τυπωθήτω/Δαρδανος, σειρά θεατρική παιδεία 5,Αθήνα, 1998
-Δήμου, Ευσταθία, Από τον αφηγηματικό στον δραματικό λόγο. Θεατρικές διασκευές πεζογραφημάτων από το δεύτερο μισό του 20ού μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα, Διδακτορική Διατριβή, ΕΚΠΑ, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας, Αθήνα 2014.
-Κυριακός, Κωνσταντίνος, «Σκηνικές και κινηματογραφικές διασκευές των έργων του Γεωργίου Βιζυηνού», στο Το εύρος του έργου του Γ. Βιζυηνού. Παλαιότερες αναγνώσεις και νέες προσεγγίσεις, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, εκδόσεις Σοκόλη Α. – Κουλεδάκης, Αθήνα 2012,
-Γκροτόφσι Γ., Για ένα φτωχό θέατρο,μτφ. Κώστας Μηλτιάδης,εκδ. Κοροντζής, Αθήνα,2010
– Κουρετζής, Λ. Το Θεατρικό Παιχνίδι: Παιδαγωγική θεωρία, πρακτική και θεατρολογική προσέγγιση, Καστανιώτης,Αθήνα,1991
-Μουδατσάκις, Τ. Το θέατρο ως πρακτική τέχνη στην εκπαίδευση. Από τον Stanislavsky, τον Brecht και τον Grotowski στο σκηνικό δοκίμιο. Εξάντας, Αθήνα, 2005
11.
Τίτλος: Η αρχιτεκτονική της αρχαίας Θράκης
Καθηγητής: Andrew Farrington
Περίληψη
Η αρχαία Θράκη μέχρι σήμερα αποτελεί ένα πεδίο έρευνας ενεργό και μη αξιοποιήσιμο στο βαθμό που θα έπρεπε σε σχέση με άλλα σημεία της Ελλάδας. Οι έρευνες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής μας δίνουν μια ματιά των πραγμάτων της αρχαιότητας αλλά όχι πάντα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων και της αλληλεπίδρασης τους με το περιβάλλον όπου ζούσαν. Η αρχιτεκτονική του τοπίου μπορεί να συνδεθεί με την άνθηση ή την παρακμή μιας κοινωνίας , τις μεγάλες αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν μέσα από τον πέρασμα των χρόνων και των διοικητικών αλλαγών της εξουσίας. Οι επιρροές αυτές παρατηρούνται στα δημόσια κτίρια μιας πόλης όπως την αγορά , το θέατρο, της βασιλικής κ.α. Τα μεγάλα οδικά έργα και το σύστημα των πόλεων βοήθησε στον έλεγχο της περιοχής μέσω της γρήγορης , για την εποχή, μετακίνησης και των σταθμών γύρο από ένα εμπορικό κέντρο όπως είναι μια πόλη. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία , κομμάτι της οποίας ήταν κάποτε και η Θράκη, είναι αυτή όπου εμπλούτισε την ενδοχώρα της Θράκης με την ίδρυση πόλεων και την ανέγερση σπουδαίων κτιρίων με ένα συγκεκριμένο μοτίβο πόλεων. Το πολεοδομικό σύστημα , η επανάληψη των κτιριακών εγκαταστάσεων και οι επιρροές που δέχτηκαν είναι αποτυπωμένες σε κάθε αρχαία πόλη της Θράκης. Η διπλωματική εργασία που θα ήθελα να πραγματοποιήσω στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος είναι αυτή ακριβώς η αναζήτηση της καθημερινής ζωής μέσω της αρχιτεκτονικής των πόλεων και των μεγάλων επιρροών που δέχτηκαν μέσα από τις σημαντικές αλλαγές της εξουσίας , της κοινωνίας , της καθημερινής ζωής. Η Θράκη αποτελεί ένα τμήμα της χώρας όπου με την πάροδο του χρόνου και των διάφορων πολιτικών εξελίξεων σε όλο το φάσμα της ιστορίας της παραμένει εξαιρετικά πλούσια σε θέματα ιστορίας και αλλαγών εξουσίας. Αποτελεί μια πλούσια πηγή θεμάτων για ένα ιστορικό σε όποια περίοδο της ιστορίας αναφέρεται. Ελπίζω να μπορέσω μέσα από την δική μου εργασία να φωτίσω λίγο περισσότερο την ιστορία της περιοχής.
12.
Τίτλος: Σοβιετική Ένωση και Βαλκάνια στις δεκαετίες 1950 και 1960
Καθηγητής: Ελεονώρα Ναξίδου
Περίληψη
Η παρούσα ερευνητική πρόταση πρόκειται να ερευνήσει το χαρακτήρα των σχέσεων της σοβιετικής ένωσης με τις βαλκανικές χώρες στο διάστημα μεταξύ 1950 και 1960. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται να μελετηθεί ο εσωτερικός μηχανισμός διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής της Σοβιετικής Ένωσης στα Βαλκάνια, της εκμετάλλευσης των αντιθέσεων μεταξύ των διαφόρων βαλκανικών χωρών (ακόμα και αυτών που ανήκαν στο ίδιο σοσιαλιστικό στρατόπεδο) από τις σοβιετικές κρατικές και κομματικές δομές.
Το χρονικό αυτό διάστημα παρουσιάσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς διαμορφώνεται ιστορικά μετά τη ρήξη Τίτο – Στάλιν (1948), όπου η Γιουγκοσλαβία, η οποία κατείχε τον κυρίαρχο ρόλο ανάμεσα στις Βαλκανικές χώρες ακολούθησε τον δικό της δρόμο προς τον σοσιαλισμό, «διαφορετικό» από το σταλινικό μοντέλο: αποκέντρωση, ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης, αυτοδιαχείριση των εργατών. Η επόμενη δεκαετία λοιπόν, ήταν ένα διάστημα διπλωματικών επαφών, παρεμβατισμών και ιδεολογικών επαναπροσεγγίσεων ανάμεσα στα δυο αυτά σοσιαλιστικά μοντέλα τα οποία βρέθηκαν σε θέση ανταγωνιστή στην ψυχροπολεμική δύνη της περιόδου.
Μετά τον θάνατο του Στάλιν (Μάρτιος 1953), ο νέος Σοβιετικός ηγέτης, Νικίτα Χρουστσόφ, αναγνώριζε τα λάθη της Σοβετικής πολιτικής έναντι της Γιουγκοσλαβίας και αποκατέστησε διπλωματικές σχέσεις με το Βελιγράδι (Ιούνιος 1953), ωστόσο η προσέγγιση αυτή δεν καρποφόρησε. Η ανάληψη της εξουσίας από τον Τίτο, ξεκίνησε ωστόσο μια διαφορετική πορεία στις σχέσεις των δυο ισχυρών Σοσιαλιστικών χωρών, καθώς επιδίωξε την εξομάλυνση των σοβιετογιουγκοσλαβικών σχέσεων για να αποτρέψει τον κίνδυνο που ελλόχευε επί Στάλιν για σοβιετική εισβολή στη Γιουγκοσλαβία μέσω Ρουμανίας, Ουγγαρίας και Βουλγαρίας, και για να εξασφαλίσει σοβιετική οικονομική βοήθεια, ξεκινώντας από την πραγματικότητα ότι και οι δύο πλευρές δεν έχουν την τάση να επιβάλουν την άποψή τους στον καθορισμό των δρόμων και της μορφής της σοσιαλιστικής ανάπτυξης.
Μέσα στο ιστορικό αυτό πλαίσιο, η έρευνα πρόκειται να αποδώσει, μέσα από την μελέτη των σοβιετικών εγγράφων, την ιστορική παρουσίαση των δομών διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής της Σοβιετικής Ένωσης και τον ρόλο που διαδραμάτισε αυτή, στην πολιτική κατάσταση των Βαλκανίων την δεκαετία αυτή. Μεθοδολογικά, πρόκειται για μια δευτερογενή μελέτη εγγράφων μέσα από την διαθέσιμη βιβλιογραφία, συμπληρωμένη από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έκβασης της πολιτικής αυτής.
Αναφορικά με τις σχέσεις με τα κράτη του νοτίου τμήματος των Βαλκανίων, κυρίως με την Ελλάδα, η οποία δεν βρέθηκε υπό Σοσιαλιστικό Καθεστώς, στο διάστημα αυτό ξεκίνησε μια περίοδος συχνών διακρατικών επαφών. Στη συλλογή εγγράφων που πρόκειται να μελετηθεί, υπάρχουν πολλά έγγραφα που διαφωτίζουν τις σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της ΕΣΣΔ την περίοδο αυτή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ Σοβιετικών και Ελλήνων πολιτικών στο ζήτημα της ανεξαρτησίας της Κύπρου.
14.
Τίτλος: Η θρησκεία στην αρχαία Θράκη.
Καθηγητής: Andrew Farrington
Περίληψη
Στην περίληψη αυτή πρόκειται να σας παρουσιάσω το αντικείμενο του θέματος με το οποίο θα ασχοληθώ στη διπλωματική μου εργασία, που δεν είναι άλλο από τη θρησκεία στην αρχαία Θράκη. Αρχικά, στην εισαγωγή, στοχεύω να αναφέρω τον λόγο της επιλογής του θέματος αυτού, τα κύρια σημεία του και το στόχο της εργασίας μου. Στο κυρίως μέρος της, θα ασχοληθώ με το επιλεγόμενο θέμα μου, τη θρησκεία των αρχαίων Θρακών, που επικεντρώνεται γύρω από τη ζωή, το θάνατο και τη γονιμότητα, τη προέλευση της, τις ιδιότητες των θεών που λατρεύονταν και τα επικρατέστερα λατρευτικά πρότυπα στην Θράκη σε σύγκριση με την πολυθεία των υπόλοιπων Ελλήνων κατά την κλασική, ελληνιστική και ρωμαίκή περίοδο, είναι τα αντικείμενα που θα απασχολήσουν την έρευνά μου. Εν συνεχεία, η επιρροή των ρωμαϊκών θεοτήτων από των αντίστοιχων ελληνικών, οι ονομασίες τους, οι ομοιότητες και οι διαφορές τους, όπως ακόμη και η θέση τους στην ελληνική μυθολογία, θα αποτελέσουν αντικείμενα έρευνας και αναφοράς. Οι πολυήμερες γιορτές τους, οι θυσίες τους, η ύπαρξη και οι αναφορές στα Διονύσια μυστήρια και η λατρεία του μυθικού ποιητή Ορφέα, θα αποτελέσουν το τελευταίο μέρος της εργασίας μου, η οποία θα είναι εστιασμένη κυρίως σε βιβλιογραφική έρευνα και σε συγκέντρωση αρχειακού υλικού, με καταληκτικό μέρος τον επίλογο, στον οποίο έχω σκοπό να εκθέσω τα συμπεράσματα της έρευνάς μου, ομοίως και τη κατάθεση της δικής μου προσωπικής γνώμης για τη θρησκεία και τις θεότητες στην αρχαία Θράκη, τον ρόλο που διαδραμάτισαν και την επίδρασή τους στον αρχαίο, αλλά και στο νεότερο – σύγχρονο κόσμο.
15.
Τίτλος: Ζητήματα εκπαίδευσης στην Ξάνθη κατά την ύστερη Οθωμανική περίοδο. Τα εκπαιδευτήρια Μιχαήλ Μεταξά Ματσίνη και Χατζησταύρου Χεκήμογλου.
Καθηγητής: Παναγιώτα Τζιβάρα
Περίληψη
Η πόλη της Ξάνθης, γνωστή ως αστικό κέντρο από τον 9ο αιώνα, ακολούθησε την πολυκύμαντη ιστορική διαδρομή της Θράκης. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ύστερης Οθωμανικής περιόδου βρισκόταν στον οικονομικό και κοινωνικό αντίποδα της Γενισέας, του οθωμανικού κέντρου διοίκησης της περιοχής ανατολικά του Νέστου. Η οικονομική ανάπτυξη της πόλης βασίστηκε στην καλλιέργεια καπνού και στην εμπορία του προϊόντος στις εσωτερικές αγορές της αυτοκρατορίας αλλά και στο εξωτερικό. Μετά την καταστροφή της Γενισέας από εμπρησμό, η διοίκηση του kaza, μεταφέρεται το 1872 στην Ξάνθη, ενισχύοντας τον κυρίαρχο αστικό ρόλο της στην περιοχή.
Η οικονομική άνθιση οδήγησε στην πνευματική ανάπτυξη της πόλης ενισχυμένη από το πνεύμα του ευεργετισμού. Ισχυροί τοπικοί οικονομικοί παράγοντες από τα μέσα του 18ου αιώνα, προάγουν τη μέριμνα για την παιδεία, ιδρύουν σχολεία και εκπαιδευτήρια και παρέχουν εκπαιδευτικές δωρεές φιλανθρωπικού χαρακτήρα. Μεταξύ των ευεργετών ο Μιχαήλ Μεταξά Ματσίνης και ο ηπειρώτης έμπορος Χατζησταύρος Χεκίμογλου. Τη διοίκηση των σχολείων και την οργάνωση των αναλυτικών προγραμμάτων αναλαμβάνει η Δημογεροντία σε στενή συνεργασία με τον εκάστοτε Μητροπολίτη.
Η αντιπαράθεση Ελλήνων και Βουλγάρων επί των οθωμανικών εδαφών, ξεκινά ως εκπαιδευτική σύγκρουση για να καταλήξει σε προπαγανδιστικό προσεταιρισμό. Στη χρονική συγκυρία των βαλκανικών εθνικισμών, η ίδρυση των εκπαιδευτηρίων και η δράση των θρησκευτικών ηγετών, συνέβαλαν στο σχηματισμό εθνικής συνείδησης και απέτρεψαν τις πανσλαβιστικές επιδιώξεις στην περιοχή.
Ο ρόλος της οικονομικής ανάπτυξης, του εκκλησιαστικού παράγοντα και του ευεργετισμού στα εκπαιδευτικά ζητήματα όπως και τα θέματα ίδρυσης και οργάνωσης των εκπαιδευτηρίων υπό το πρίσμα των ιστορικών γεγονότων και των πολιτικών αλλαγών, αποτελούν τα ζητούμενα αυτής της εργασίας.
16.
Τίτλος: Η τοπικότητα της διαφήμισης στις ιστορικές της αναγνώσεις
Καθηγητής: Ελπίδα Βόγλη
Περίληψη
Το θέμα μου κέντρισε αμέσως το ενδιαφέρον διότι στον 20ο αιώνα ένα από τα βασικά συστατικά –εργαλεία του Μάρκετινγκ είναι η διαφήμιση. Η διαφήμιση ,όπως είναι γνωστό, έχει σκοπό το κέρδος είτε είναι ένα προϊόν είτε είναι μια υπηρεσία/ιδέα. Επομένως τα ερωτήματα που μου γεννήθηκαν είναι τα εξής: Ποια είναι η σχέση-σύνδεση της διαφήμισης με την ιστορία ; Η εργαλοιοποίηση του παρελθόντος με βάση την διαφήμιση καλλιεργεί την τοπική και την εθνική συνείδηση; Πως εγγράφεται η διαφήμιση στον χώρο, και δη σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, αλλά και στον χρόνο; Ποιες οι επιτελέσεις της και οι εκφάνσεις της διαφήμισης; Τα ερωτήματα ,λοιπόν σχετίζονται με τον τρόπο εκδήλωσης της διαφήμισης μέσα στο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο καθώς και στο ρόλο της διαφήμισης για την καλλιέργεια και τη διατήρηση της ταυτότητας τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Γα την διερεύνηση των παραπάνω ερωτημάτων θα χρησιμοποιήσω την ήδη υπάρχουσα βιβλιογραφία και τα ιστορικά δεδομένα. Πρωτότυπες πηγές θα αναζητηθούν στα κρατικά τοπικά αρχεία αλλά και στα αρχεία της Βουλής , όπως διαφημίσεις σε έντυπο λόγο. Πολύτιμές πληροφορίες μπορούν να παρέχουν διάφορα τεκμήρια όπως ημερολόγια, οδηγοί , προϊόντα τόσο σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο. Θεωρώ ότι σε αυτό το κομμάτι θα είναι χρήσιμη και πολύτιμη η βοήθεια που παρέχει το διαδίκτυο από φορείς με τη διαθεσιμότητα των αρχείων τους. Τέλος , η εργασία θέλω να πιστεύω ότι εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της μελέτης της διαφήμισης για την ιστορία ενός τόπου και τον συμβολισμό που διέπεται από αυτήν για την κατασκευή ή διατήρηση της ταυτότητας του τόπου και εν τέλει στην ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό αλλά και στο εθνικό αφήγημα.
17.
Τίτλος: Νεκροταφεία της βυζαντινής περιόδου στο Νομό Ροδόπης
Καθηγητής: Γεώργιος Τσιγάρας
Περίληψη
Στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής διπλωματικής μου εργασίας με θέμα «Νεκροταφεία της βυζαντινής περιόδου στο Νομό Ροδόπης», το γεωγραφικό πλαίσιο για τη μελέτη των βυζαντινών ταφικών ευρημάτων θα είναι ο χώρος της παράλιας και πεδινής Ροδόπης, όπου εντοπίζονται τα ερείπια πόλεων, κάστρα, εκκλησίες, μονές, τειχισμένοι και ατείχιστοι οικισμοί. Θέσεις, όπου διαπιστώνονται οργανωμένα και εκτεταμένα νεκροταφεία βυζαντινής περιόδου, όπως λόγου χάρη στην Παληόχωρα της Μαρώνειας ή στη βυζαντινή θέση πλησίον του οικισμού Αρσάκειο, θα συγκεντρωθούν και θα μελετηθούν διεξοδικά. Παράλληλα όμως και μεμονωμένα ή σποραδικά ευρήματα θα αξιοποιηθούν και θα αξιολογηθούν στο μέτρο του δυνατού για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Συνήθως συναντώνται σύντομες αναφορές για βυζαντινά νεκροταφεία ή μεμονωμένα ταφικά ευρήματα στα χρονικά του Αρχαιολογικού Δελτίου, το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη (ΑΕΜΘ) και τα Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών. Συμπληρωματική έρευνα θα διεξαχθεί σε διάφορα τοπικά αρχεία, σε επιστημονικά περιοδικά που αφορούν εξειδικευμένα τον χώρο της Θράκης, ενώ θα αξιοποιηθούν τυχόν πληροφορίες από τα αρχεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης.
Από τη μελέτη του υλικού αναμένεται να εξαχθούν σημαντικές πληροφορίες που θα συμπληρώσουν την υπάρχουσα βιβλιογραφία και θα ρίξουν φως στην ταφική αρχαιολογία της Βυζαντινής περιόδου στη Θράκη. Θα καταστεί δυνατό να διεξαχθούν γενικές παρατηρήσεις σχετικές με τα ταφικά έθιμα των κατοίκων, όπως καταρχήν προκύπτουν από την ανασκαφική εικόνα. Ειδικότερα, θα αναλυθεί η οργάνωση των διαφόρων νεκροταφείων, θα αξιολογηθούν τα είδη των τάφων, ενώ ταυτόχρονα θα γίνει αναφορά σε κτερίσματα, επιγραφικό υλικό και εν γένει ταφικές πρακτικές. Στο πλαίσιο αυτό θα καταστεί δυνατή η σύγκριση των νεκροταφείων μεταξύ τους, προκειμένου να μας παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τα ταφικά έθιμα και τα τελετουργικά δρώμενα στις διάφορες θέσεις του νομού Ροδόπης κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Άλλωστε, η ερμηνεία των ταφικών πρακτικών μία περιοχής αποτελεί ταυτόχρονα και μία σημαντική πηγή πληροφόρησης για τη δομή της κοινωνίας της, το βιοτικό αλλά και το πολιτιστικό της υπόβαθρο.
Σύμφωνα λοιπόν με όσα ειπώθηκαν παραπάνω, στην παρούσα μελέτη θα γίνει μία προσπάθεια να παρουσιαστούν τα Βυζαντινά νεκροταφεία της Ροδόπης με διττό σκοπό, αφενός μεν να προβληθούν όσο το δυνατόν διεξοδικότερα τα αρχαιολογικά δεδομένα, αφετέρου δε να συμπληρωθούν τα σχετικά με την ταφική αρχαιολογία κενά στις γνώσεις μας και στην υπάρχουσα βιβλιογραφία
18.
Τίτλος: Οι μουσουλμάνοι Ρομά του Διδυμοτείχου: Κοινωνία, πολιτισμός, εκπαίδευση
Καθηγητής: Αικατερίνη Μάρκου
Περίληψη
Οι Ρομά αποτελούν τη μεγαλύτερη μειονότητα της Ευρώπης και κατά την ιστορική εξέλιξη των κοινοτήτων τους έχουν υιοθετήσει τρόπους ζωής και έχουν παραδόσεις που συχνά διαφέρουν από αυτούς της πλειονότητας στους χώρους εγκατάστασης τους. Ειδικότερα στην Ελλάδα, οι Ρομά στην πλειοψηφία τους διαβιούν χωρίς να έχει επιτευχθεί η κοινωνική τους ένταξη, παραμένοντας σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού. Οι προσπάθειες της πολιτείας για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά έκαναν σαφή την πρόθεση της για την αντιμετώπιση των δυσκολιών, τα αποτελέσματα όμως δεν ήταν συνήθως τα αναμενόμενα. Η ενσωμάτωση στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, η ισότιμη συνύπαρξη και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης της ευάλωτης αυτής ομάδας παραμένει και σήμερα μία ιδιαίτερη πρόκληση.
Η πόλη του Διδυμοτείχου αντανακλούσε πάντα στην διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της έναν έντονο πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Στην σύνθεση της πολυπολιτισμικής αυτής εικόνας της πόλης περιλαμβάνεται και ο πληθυσμός των Ρομά. Οι Ρομά αποτελούν μια πληθυσμιακή και κοινωνική ομάδα με αισθητή παρουσία στην καθημερινή ζωή της πόλης του Διδυμοτείχου. Ωστόσο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και η διαφορετικότητα τους είναι στοιχεία που τους τοποθετούν αναμφίβολα στο περιθώριο της κοινωνίας.
Αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας θα αποτελέσει η υφιστάμενη κατάσταση του πληθυσμού των Ρομά στο Διδυμότειχο. Θα ερευνηθούν και θα καταγραφούν στοιχεία για την οικογενειακή, αλλά και κοινωνική τους δομή και συμπεριφορά, που χαρακτηρίζεται από πρόωρο σχηματισμό οικογένειας και γρήγορη ανάληψη οικογενειακών υποχρεώσεων. Θα αποτυπωθεί η πολιτιστική τους έκφραση, καθώς και η γλώσσα που ομιλούν. Παράλληλα, θα γίνει αναφορά στην επαγγελματική τους ενασχόληση κατά την τελευταία δεκαετία με τις αλλαγές που διαμορφώθηκαν, καθώς υπήρξε αυξημένη συμμετοχή των γυναικών Ρομά στην αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, θα επισημανθούν οι δυσκολίες των παιδιών στο χώρο της εκπαίδευσης και της καθημερινής σχολικής πραγματικότητας και θα προσδιοριστούν οι λόγοι της σχολικής διαρροής.
Η γενικότερη έρευνα για τους Ρομά του Διδυμοτείχου θα πλαισιωθεί και από την ιστορική έρευνα για την πρώτη τους εγκατάσταση και παρουσία στην πόλη. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην τρόπο ζωής τους κατά την διάρκεια διαβίωσής τους μέχρι πρόσφατα στις σπηλιές του βυζαντινού κάστρου.
19.
Τίτλος: Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Γεωργίου Σουφλίου. Ιστορία – Αρχιτεκτονική – Τέχνη.
Καθηγητής: Γεώργιος Τσιγάρας
Περίληψη
Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Γεωργίου Σουφλίου ανοικοδομήθηκε το 1854, πιθανόν στη θέση παλαιότερου ναού. Κατά τη δεκαετία 1924-1934 υπήρξε ο μητροπολιτικός ναός της πόλης. Πρόκειται για μία τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με αψίδα ανατολικά και νάρθηκα δυτικά. Είναι κτισμένη με επιμελημένους λαξευμένους λίθους κατά το ισόδομο σύστημα. Στη δυτική πλευρά υπάρχει συμφυές πρόπυλο, επάνω από το οποίο ορθώνεται το υψηλό κωδωνοστάσιο του 1910.
Το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι ενυπόγραφο έργο του ταλιαδούρου Σταμάτη από τη Μάδυτο και κατασκευάστηκε το 1861. Οι εικόνες του ναού είναι προσφορές αφιερωτών και συντεχνιών και απεικονίζουν τα συνήθη εικονογραφικά θέματα των μέσων του 19ου αιώνα, τα οποία απαντώνται και σε άλλες εκκλησίες της περιοχής. Οι επώνυμοι και οι ανώνυμοι αγιογράφοι τους, χωρίς να απομακρύνονται από την παράδοση, ζωγραφίζουν κατά βάση δυτικότροπα έργα υψηλής αισθητικής ποιότητας και αυστηρής ακτινοβολίας που απηχούν την τέχνη της Κωνσταντινούπολης και της Αδριανούπολης, με τις οποίες το Σουφλί αποτελούσε ενιαία γεωγραφική και πολιτισμική περιοχή μέχρι τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923).
Με τη μελέτη του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Γεωργίου Σουφλίου επιδιώκεται να αναδειχτεί η τοπική και η εκκλησιαστική ιστορία της περιοχής κατά το 19ο αιώνα, καθώς και οι ποικίλες πολιτισμικές, οικονομικές και κοινωνικές δομές της. Ταυτόχρονα, μέσα από την εξέταση της ναοδομίας, των εικόνων, των ξυλόγλυπτων και των υπόλοιπων διακοσμητικών έργων του ναού αναζητούνται οι διάφορες εικονογραφικές και τεχνοτροπικές τάσεις των καλλιτεχνών, η τιμή σε συγκεκριμένους αγίους και η ιδεολογία των κατοίκων της περιοχής. Τέλος, με βάση το σωζόμενο επιγραφικό υλικό επιχειρείται να σκιαγραφηθεί ο ρόλος των κτιτόρων, των αφιερωτών και των συντεχνιών στην ανέγερση και διακόσμηση του ναού, καθώς και η πολυποίκιλη συμβολή και ενεργή παρουσία τους στη ζωή και την ιστορία του τόπου.
20.
Τίτλος: Η αναπαράσταση της Θεσσαλονίκης στα ιστορικά μυθιστορήματα του Ισίδωρου Ζουργού
Καθηγητής: Αθανάσιος Κούγκουλος
Περίληψη
Η Θεσσαλονίκη, ως κομβικό σταυροδρόμι ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς λογοτέχνες. Η μακραίωνη ιστορία της και η πολυπολιτισμική της φυσιογνωμία μετουσιώνονται σε επινοημένη και φαντασιακή πόλη σε πολλά μυθοπλαστικά έργα. Η εργογραφία του Ισίδωρου Ζουργού έχει ως φόντο τη γενέτειρά του, τη Θεσσαλονίκη. Μέσα από τα μυθιστορήματα Λίγες και μια νύχτες, Αηδονόπιτα και Στη σκιά της πεταλούδας αναδύεται και αναδημιουργείται η συμπρωτεύουσα μέσω της αφήγησης. Ο αφηγητής ανακατασκευάζει την πόλη, και τη μετατρέπει σε δρώντα τόπο στο αφηγηματικό του σύμπαν..
Η επιλογή του θέματος με επόπτη τον κ. Κούγκουλο, είναι μια πρόκληση και ταυτόχρονα πρόσκληση να μελετήσω σε βάθος τα ιστορικά μυθιστορήματα Ζουργού, με στόχο την αναζήτηση του ρόλου της λογοτεχνικής Θεσσαλονίκης σε αυτά κείμενa. Στην ανάλυσή μου θα χρησιμοποιηθούν διάφορες εκδοχές της θεωρίας του χώρου στη λογοτεχνία και η λογοτεχνική γεωγραφία.
Η δομή της εργασίας θα είναι ως εξής:
I. 1ο κεφάλαιο Εισαγωγή –θεωρητικό πλαίσιο
1.1. Ιστορικό μυθιστόρημα
1.2. Λογοτεχνία και Ιστορία
1.3. Η αναπαράσταση της πόλης στη λογοτεχνία
II. 2ο κεφάλαιο Ιστορικές εκδοχές της Θεσσαλονίκης στα μυθιστορήματα του Ισιδ. Ζουργού.
2.1. Η Θεσσαλονίκη ως τα τέλη του 19ου αι.
2.1.1. Οθωμανική Σελανίκ
2.2. Η Θεσσαλονίκη από τις αρχές ως τα μέσα του 20ου αι.
2.2.1. Απελευθέρωση πόλης
2.2.2. Α΄ Παγκόσμιος
2.2.3. Φωτιά 1917
2.2.4. Β΄ Παγκόσμιος
III. Η αναπαράσταση του φυσικού χώρου της Θεσσαλονίκης
3.1. Φυσικό περιβάλλον
3.1. 1. Κλίμα
3.1. 2. Βαρδάρης
3.1. 3. Θάλασσα
IV. Η αναπαράσταση του οικιστικού περιβάλλοντος της Θεσσαλονίκης
4. 1. Τείχη
4. 2. Δρόμοι
4. 3. Πλατείες
4. 4. Συνοικίες
4. 5. Κτίρια
V. Κοινωνική σύνθεση της πόλης
5. 1. Η εικόνα του «άλλου»
5. 1.1 Εβραίοι
5. 1.2 Μουσουλμάνοι
5. 1.3 Πρόσφυγες
5. 1.4 Συμμαχικά στρατεύματα
VI. Συμπεράσματα
VII. Βιβλιογραφία
21.
Τίτλος: Η ειδησεογραφική κάλυψη του Β’ Βαλκανικού πολέμου (1913) για την ανατ. Μακεδονία και Θράκη, από τον ομογενειακό Τύπο της Ν. Υόρκης – Η περίπτωση της καθημερινής εφημερίδας ‘Ατλαντίς’.
Καθηγητής: Ιωάννης Μπακιρτζής
Περίληψη
Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος ήταν μια ένοπλη σύγκρουση που εξελίχθηκε από τις 29 Ιουνίου έως τις 31 Ιουλίου του 1913 και ξέσπασε σχεδόν αμέσως μετά τη λήξη του Α΄ Βαλκανικού πολέμου. Οι Βούλγαροι αισθάνονταν ότι εκείνοι είχαν σηκώσει το κύριο βάρος του πολέμου και ότι τα οφέλη τους στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο δεν ήταν ανάλογα με τις θυσίες τους. Έτσι στράφηκαν εναντίον της Ελλάδας και της Σερβίας. Κατά της Βουλγαρίας πήραν μέρος στη σύγκρουση το Μαυροβούνιο, η Οθωμανική Αυτοκρατορία και η Ρουμανία.
Κατά τη σύγκρουση στην ανατ. Μακεδονία και Θράκη, η Ελλάδα κατέλαβε την Καβάλα υπό αγημάτων του ελληνικού στόλου, μετά την φυγή των Βουλγάρων. Οι Βούλγαροι έσφαξαν 650 Έλληνες αμάχους στο Δοξάτο Δράμας το λεηλάτησαν και το πυρπόλησαν. Η Ελλάδα κατέλαβε επίσης τη Δράμα, το Κάτω Νευροκόπι Δράμας, τη Χρυσούπολη Καβάλας, την Ξάνθη και την Κομοτηνή.
Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος τελείωσε με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου των Αυγούστου 1913 με την ήττα της Βουλγαρίας. Η συνθήκη αυτή για την ανατ. Μακεδονία και Θράκη όριζε: H Οθωμανική Αυτοκρατορία κράτησε την Ανατολική Θράκη μέχρι και την Αδριανούπολη στην οποία συμπεριλαμβανόταν και το Διδυμότειχο. Η Ελλάδα προσάρτησε την Δράμα και την Καβάλα μέχρι τις εκβολές του ποταμού Νέστου. Η Βουλγαρία πήρε την Δυτική Θράκη, αποκτώντας έξοδο στο Αιγαίο μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Πόρτο Λάγος.
Στην εργασία θα ερευνηθεί η ειδησεογραφική κάλυψη του Β’ Βαλκανικού πολέμου (1913) για την ανατ. Μακεδονία και Θράκη, από τον ομογενειακό Τύπο της Ν. Υόρκης και συγκεκριμένα από την καθημερινή εφημερίδα ‘Ατλαντίς’, το υλικό της οποίας είναι διαθέσιμο από την ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Castellan, Georges, Ιστορία των Βαλκανίων : 14ος – 20ός αιώνας, μετάφραση Βασιλική Αλιφέρη, εκδ. Γκοβόστης, Αθήνα [1991].
Clogg, Richard, Concise history of Greece. Ελληνικά. Συνοπτική ιστορία της Ελλάδας: 1770-2013, μεταφρ. Λυδία Παπαδάκη, Μαρία Μαυρομμάτη, Παναγιώτης Δρεπανιώτης, επιμ. Αλέξανδρος Μάμαλης, εκδ. Κάτοπτρο, Αθήνα 2015.
Jelavich, Barbara, Ιστορία των Βαλκανίων II 20ος Αιώνας, μετάφρ. Σταυρούλα Γιαννοπούλου, επιμ. Βάσιας Τσοκόπουλος, εκδ. Πολύτροπον, Αθήνα 2006.
Ristelhueber, Rene, Histoire des peuples Balkaniques. Ελληνικά Ιστορία των βαλκανικών λαών : με χρονολογικούς πίνακες και 13 χάρτες, μετάφρ. Αναστασία Μεθενίτη, Αθανάσιος Στεφανής, εκδ, Παπαδήμας, Αθήνα 1995.
Trotsky, Leon, Τα Βαλκάνια και οι Βαλκανικοί πόλεμοι, μεταφρ. Παρασκευάς Μάταλας, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1993.
Αγαθάγγελος Μάγνης, Μητροπολίτης Δράμας και Ζιχνών, Αι δραματικαί περιπέτειαι Δράμας μέχρι της απελευθερώσεως αυτής: από της 1 Ιουνίου μέχρι της 1 Ιουλίου 1913 / ημερολόγιον Μητροπολίτου Δράμας Αγαθαγγέλου, Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2013.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., Ιστορία της μείζονος Θράκης: από την πρώιμη Οθωμανοκρατία μέχρι τις μέρες μας, εκδ. Σταμούλης, Θεσσαλονίκη c2004.
Γούναρης, Βασίλης Κ. Μακεδονία: η πορεία προς την ελευθερία: επαναστατικά κινήματα, Μακεδονικός αγώνας, Βαλκανικοί πόλεμοι, επιμ. Περσεφόνη Γ. Καραμπάτη, εκδ. Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, Θεσσαλονίκη 2014.
Δραγούμης, Φίλιππος Σ., Ημερολόγιο, Βαλκανικοί Πόλεμοι, 1912-1913, εισαγωγή, επιμ. Ι.Κ. Μαζαράκης Αινιάν, εκδ Δωδώνη, Αθήνα ; Γιάννινα 1988.
Σφέτας, Σπυρίδων, Εισαγωγή στη Βαλκανική ιστορία, Τόμος Α΄, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2009.
22.
Τίτλος: Παράγοντας και αναπαράγοντας τη μουσική της Θράκης: η περίπτωση του Χρόνη Αηδονίδη
Καθηγητής: Βασιλική Κράββα
Περίληψη
Η παρούσα πρόταση έρευνας αφορά στην αφήγηση της ζωής του παραδοσιακού μουσικού Χρόνη Αηδονίδη μέσα από τη μέθοδο της βιοϊστορίας, η οποία αποτελεί μέρος της προφορικής ιστορίας. . Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε το 1928 στην Καρωτή Έβρου και από τη δεκαετία του 1950 δισκογράφησε και ερμήνευσε πλήθος παρασοσιακών τραγουδιών από την Ελληνική, Τουρκική και Βουλγαρική Θράκη. Η ζωή και το έργο του δεν έχουν καταλογογραφηθεί μέχρι σήμερα, παρά τη μεγάλη επιρροή τους στον τοπικό πολιτισμό. Μέσα από τα μεθοδολογικά εργαλεία της προφορικής ιστορίας θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω τις προσωπικές και μουσικές εμπειρίες του και να τα τοποθετήσω στο γενικότερο πολιτισμικό πλαίσιο τόσο της μουσικής της Θράκης, όσο και της Ελλάδας στα πλαίσια του υπερτοπικού.
Παράλληλα, σε συνεργασία με το Αρχείο Μουσικολαογραφικής Παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης, θα ασχοληθώ με το προσωπικό του αρχείο ώστε να κατασκευάσω μια πληρέστερη εικόνα της ζωής και του έργου του. Το προσωπικό του αρχείο θα διερευνηθεί, καταλογογραφηθεί και αρχειοθετηθεί, ώστε να δημιουργηθεί μια όσο το δυνατόν πληρέστερη αφήγηση της ζωής του αλλά και του στίγματος που άφησε στην τοπική κοινωνία και τα μουσικά δίκτυα που κληροδότησε στους συνεργάτες και μαθητές του. Για την εκπόνηση της εργασίας θα γίνουν ημιδομημένες συνεντεύξεις, αρχειακή και βιβλιογραφική έρευνα.
Μια προκαταρκτική συζήτηση με την επιβλέπουσα καθηγήτρια αλλά και τη βιβλιογραφία έδειξε ότι άξονες που πρόκειται να διερευνηθούν είναι η σχέση του θέματος με την ημική (οίκοι) εθνολογία, η μουσική επιτέλεση αλλά και η υλικότητα της μουσικής σε σχέση με το αρχείο. Τέλος, η κίνηση της παράδοσης μέσα από τη δημιουργία δικτύων, δηλαδή το άτομο ως φορέας της μουσικής παράδοσης.
23.
Τίτλος: Η Θράκη στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας από το 1923 έως σήμερα
Καθηγητής: Άγγελος Παληκίδης
Περίληψη
Από τη δεκαετία του 1920 που η Θράκη ενσωματώθηκε στον ελλαδικό κορμό, πέρασε περίπου ένας αιώνας. Η συνθήκη της Λωζάνης του 1923 και οι αλλαγές που δημιούργησε αποτελούν σταθμό για την ελληνική ιστορία. Έκτοτε έχουν γραφτεί και διδαχθεί στους μαθητές, αρκετά σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας που απηχούν τις πολιτικοικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της κάθε εποχής.
Στη διπλωματική εργασία με τίτλο «Η Θράκη στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας από το 1923 έως σήμερα» έχω ως στόχο να μελετήσω την ιστορία της Θράκης και πώς αυτή παρουσιάζεται στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επέλεξα να μελετήσω τα εν λόγω εγχειρίδια θέτοντας τα ακόλουθα κεντρικά ερευνητικά ερωτήματα:
Πότε, σε ποιο βαθμό και με ποιον τρόπο η Θράκη εντάσσεται στη σχολική ιστορία του ελληνικού κράτους;
Ποιες αλλαγές ενδεχομένως σημειώνονται κατά τη διάρκεια της περιόδου 1923-2020 και πώς αυτές ερμηνεύονται;
Θίγονται και με ποιον τρόπο «ευαίσθητα» ιστορικά ζητήματα, όπως π.χ. η Ανταλλαγή Πληθυσμών, το προσφυγικό και η μουσουλμανική μειονότητα;
Αφού μελετήσω τα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας και των δυο βαθμίδων θα αντιπαραβάλλω τις αναφορές στη Θράκη με τις αναφορές σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Επιπροσθέτως, θα εξετάσω τις ιστορικές μελέτες που αφορούν την ιστορία της Θράκης προκειμένου να αντλήσω πληροφορίες για την έκταση που καταλαμβάνει στη γενική ιστορία και να την αντιπαραβάλλω με αυτή των σχολικών εγχειριδίων. Με αυτό τον τρόπο θα ερευνήσω πως προσλαμβάνεται η ιστορία της Θράκης σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.
24.
Τίτλος: Η παλιά πόλη της Ξάνθης, ένα «μουσείο» εν κινήσει: η διαχείριση της μνήμης, της τοπικότητας και της παράδοσης.
Καθηγητής: Βασιλική Κράββα
Περίληψη
Αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας θα αποτελέσει η παλιά πόλη της Ξάνθης ως ένα ζωντανό μουσείο, η μνήμη, η τοπικότητα. Πώς αναπαράγεται η τοπικότητα και η μουσειακότητα; Πώς συντίθεται και επικοινωνείται; Τι θα ήταν η Ξάνθη χωρίς τους πολιτιστικούς συλλόγους της; Ποιοι είναι οι φορείς διαχείρισης της τοπικής παράδοσης και πώς αυτή επικοινωνείται; Τέτοιοι ανθρωπολογικοί προβληματισμοί θα τεθούν και προσπαθήσουμε να απαντηθούν. Θα εξετάσουμε πώς γίνεται η διαχείριση του παρελθόντος και η προβολή της παλιάς πόλης. Όλα αυτά βέβαια θα γίνουν μέσα στα πλαίσια και λόγω των περιορισμών που έχουν δημιουργηθεί εξ αιτίας της πανδημίας του covid-19, ενός ιού που έχει χτυπήσει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και έχει αλλάξει την καθημερινότητα και τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα όλοι μας. Θα βασιστούμε σε βιβλιογραφική μελέτη και θα χρησιμοποιηθεί το διαδίκτυο.
25.
Τίτλος: Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ως αντικείμενο διδασκαλίας στην Α΄ βάθμια Εκπαίδευση: η περίπτωση της Ροδόπης
Καθηγητής : Άγγελος Παληκίδης
Περίληψη
Η εργασία θα διαρθρωθεί σε τρεις ενότητες. Η α΄ ενότητα θα περιέχει τα ερευνητικά ερωτήματα και το ιστορικό-θεωρητικό πλαίσιο σχετικά με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την άνοδο του φασισμού και ναζισμού στην Ευρώπη, την τριπλή κατοχή στην Ελλάδα εστιάζοντας στη βουλγαρική κατάληψη της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης και κυρίως στην περιοχή της Ροδόπης και τέλος στην κατάληξη του πολέμου.
Η β΄ ενότητα θα εστιάσει στο πώς τα σχολικά εγχειρίδια στην Α΄ βάθμια Εκπαίδευση προσεγγίζουν το γεγονός του Β΄ΠΠ και τη μοναδικότητά του ως ιστορικό φαινόμενο (Ολοκληρωτικός πόλεμος, Ολοκαύτωμα, Αντίποινα – Μαρτυρικά χωριά, Αντίσταση κ.τ.λ.). Θα συσχετιστούν τα Προγράμματα Σπουδών της Ιστορίας για το Δημοτικό, τα απορριφθέντα του 2019 κατά τα ισχύοντα του 2002-3 και θα επιχειρηθεί να δοθούν απαντήσεις σε ερωτήματα, όπως: αν, πώς και πόσο συνδέεται η επιστημονική ιστορία με τη σχολική ιστορία, ποιοι εκπαιδευτικοί στόχοι εκπληρώνονται, ποιες διδακτικές προσεγγίσεις προτείνονται και αν φωτίζονται τελικά επαρκώς οι σκοτεινές πολυσύνθετες πτυχές του παρελθόντος και συγκεκριμένα του Β΄ΠΠ και ο αντίκτυπός του στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην περιοχή της Ροδόπης.
Η γ΄ ενότητα θα περιλαμβάνει ένα διδακτικό σενάριο που θα αφορά τη βουλγαρική κατοχή στη Ροδόπη κατά τον Β΄Π.Π. Η σχεδόν παντελής απουσία σχετικών αναφορών στα σχολικά εγχειρίδια και η επιθυμία των μαθητών μου να γνωρίσουν τι συνέβη στον τόπο τους στάθηκαν αφορμή για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος. Θα υπάρξει αναλυτική περιγραφή των γνωστικών, συναισθηματικών και ψυχοκινητικών στόχων και της διδακτικής μεθόδου (ερευνητικές ομάδες συνεργασίες σύμφωνα με τη μέθοδο Project, φύλλα εργασίας, μελέτη και αξιοποίηση πηγών, έρευνα στο διαδίκτυο, λογισμικά, videos, παιχνίδι ρόλων, ο Β΄ΠΠ στην Τέχνη κ.τ.λ.) και η δυνατότητα για ακριβή αξιολόγηση και διατύπωση συμπερασμάτων μιας και θα υλοποιηθεί μέσα στην τάξη μου ή και σε περισσότερες.
Η έρευνα θα βασιστεί σε πρωτογενείς πηγές, σε ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, άρθρα, έρευνες, διατριβές, τόσο για το ιστορικό πλαίσιο όσο και για τον μετασχηματισμό του υλικού αυτού σε παιδαγωγικό υλικό. Κύριος στόχος είναι τα παιδιά όχι μόνο να μάθουν για την ιστορία του τόπου τους (δηλωτική γνώση), αλλά και να εξοικειωθούν με τα εργαλεία και τις μεθόδους των ιστορικών (διαδικαστική γνώση).
26.
Τίτλος εργασίας: Διαπραγματεύσεις μιας δύσκολης μνήμης: Η περίπτωση των εβραϊκών μουσείων.
Καθηγητής: Κράββα Βασιλική
Περίληψη
Στην παρούσα εργασία μελετάται η ανάδυση της δύσκολης μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων του 20ου αιώνα και ο ρόλος των εβραϊκών μουσείων στη διατήρησή της. Τη σιωπή των πρώτων δεκαετιών μετά το Ολοκαύτωμα διαδέχτηκε η έκρηξη μαρτυριών και οι αφηγήσεις των ανθρώπων, καθώς και υλικό όπως φωτογραφίες και αντικείμενα, τα οποία προσέγγισαν τα εβραϊκά μουσεία, στην προσπάθεια τους να συγκροτηθούν ως οργανισμοί και να εκπληρώσουν τον σκοπό τους.
Το πρώτο μέρος της εργασίας θα είναι το θεωρητικό πλαίσιο, στο οποίο θα γίνει παρουσίαση και ανάλυση της έννοιας της μνήμης με έμφαση στην αποσαφήνιση του όρου της δύσκολης μνήμης. Στη συνέχεια, η ανάλυση θα εστιάσει στον τρόπο που θεσμοποιείται η μνήμη μέσα από τα μνημεία, τις επετείους και τα μουσεία ώστε να αποτυπωθεί στη συλλογική μνήμη των ανθρώπων.
Στο δεύτερο μέρος της εργασίας θα παρουσιάσουμε ως μελέτη περίπτωσης τα εβραϊκά μουσεία της Ελλάδας. Την αφήγηση της ιστορίας, της ζωής και της παράδοσης των Εβραίων, τη διαφορετικότητα και τις αξίες. Θα αναφερθούμε στον σκοπό των εβραϊκών μουσείων για την ανάδειξη και την διατήρηση της τραυματικής μνήμης καθώς και στην πολυπρισματική προσέγγιση του γεγονότος του Ολοκαυτώματος. Επιπλέον, θα παρουσιάσουμε τον σημαντικό εκπαιδευτικό ρόλο των μουσείων για τη διαμόρφωση συνειδήσεων και τη μετάδοση γνώσεων.
Τέλος θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την προσπάθεια που γίνεται από τους ανθρώπους και τους φορείς για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης έναντι στον φόβο της λήθης και της σιωπής.
27.
Τίτλος: Η θρησκεία στην ρωμαϊκή Θράκη
Καθηγητής: Andrew Farrington
Περίληψη
Η παρούσα διπλωματική πρόταση πρόκειται να ασχοληθεί με την Θρησκεία στην Ρωμαϊκή Θράκη. Μετά από μια σειρά συγκρούσεων, το 47 μ.Χ. η Θράκη κατέληξε οριστικά σε μια ακόμα ρωμαϊκή επαρχία. Κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, η διασπορά των θρακικών φύλων συνετέλεσε στην ραγδαία εξαφάνιση των Θρακών και στην εθνολογική και πολιτισμική τους αφομοίωση. Οι επαφές με τα Ελληνικά φύλλα, είχαν συμβάλει στον πολιτιστικό εξελληνισμό του κυρίως θρακικού χώρου, ο οποίος ενισχύθηκε και έπειτα μεταλλάχθηκε, όταν ακολούθησε ο εκρωμαϊσμός των βορείων περιοχών. Η επακόλουθη διάδοση του χριστιανισμού συνετέλεσε στην πλήρη ένταξη των πληθυσμών αυτών στον ελληνορωμαϊκό κόσμο.
Έτσι λοιπόν, όπως μπορούμε να κατανοήσουμε, ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της εξέλιξης της πολιτισμικής ταυτότητας των Θρακών, όπως και η επαφή τους με τους Έλληνες και τους Ρωμαίους, φαίνεται μέσα από την πρόσληψη Θρησκευτικών ξένων στοιχείων κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο. Έτσι η παρούσα μελέτη, πρόκειται να ακολουθήσει την χρονική αυτή πορεία εξέλιξης της Θρακικής Θρησκείας, από την περίοδο που εμφανίζονται τα πρώτα λατρευτικά πρότυπα, την λατρεία του Διονύσου και τις πρώτες θρησκευτικές πρακτικές, μέχρι την εισχώρηση και την πρόσληψη της λατρείας των ελληνικών και ρωμαϊκών θρησκευτικών προτύπων.
Οι ελληνικές πόλεις της Θράκης, εξάλλου κατά την Ρωμαϊκή κατάκτηση διατήρησαν το καθεστώς των ελεύθερων πόλεων, ως την εποχή του Διοκλητιανού (279 μ.Χ.), όπου οι Ρωμαίοι διατηρούν την πολιτική οργάνωση των Ελλήνων και το ελληνικό σύστημα διοίκησης. Αυτό συνεπάγεται με την έντονη επίδραση και σύνδεση με την Ελληνική πολιτισμική σφαίρα.
Μεθοδολογικά, η μελέτη πρόκειται να μελετήσει βιβλιογραφία που σχετίζεται με την Θρακική θρησκεία από τις πρώτες της εκφάνσεις, ούτως ώστε να μπορεί να γίνει αντιληπτή ευκολότερα, η εισχώρηση των ξένων θεοτήτων στην θρακική θρησκεία. Η ρωμαϊκή περίοδος, πρόκειται να αποτελέσει το πεδίο των συνδέσεων αυτών, καθώς όπως αναφέραμε και παραπάνω, ήταν μια περίοδος που η ελληνική πολιτισμική διείσδυση, ήταν ραγδαία. Ιστοριογραφικά λοιπόν, κρίνεται απαραίτητο να μελετηθούν και οι πολιτικές προσέγγισης της Θράκης από την Ελλάδα πριν και κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, καθώς και την επίδραση των Ρωμαίων στην θρησκευτική ζωή της Θράκης.