Τίτλος: «Η εικόνα του Έλληνα στα σχολικά εγχειρίδια της Αλβανίας (1945 – σήμερα)»
Καθηγητής: Ελεωνόρα Ναξίδου
Περίληψη
Το σχολικό εγχειρίδιο δεν είναι μόνο ένα εργαλείο γνώσεων για τους μαθητές αλλά αποτελεί την αρχή μέσα από την οποία ο κάθε μαθητής θα απορροφήσει ένα πρότυπο συμπεριφοράς και μια άποψη όπου θα τον επηρεάσει στην ζωή του.
Έτσι λοιπόν, ο καθένας μας θα κάτσει να αναρωτηθεί ποια είναι η εικόνα της χώρας του και πώς καταγράφεται η ιστορία της χώρας του στα σχολικά εγχειρίδια του γειτονικού κράτους; η εικόνα αυτή είναι ουδέτερη ή κακή; Επηρεάζει την άποψη του γείτονα; βοηθάει στην άνοδο του εθνικισμού;
Όλα αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα θα απαντηθούν στην παρούσα διπλωματική εργασία με τίτλο « Η εικόνα του Έλληνα στα σχολικά εγχειρίδια της Αλβανίας ( 1945 – σήμερα)» που έχει ως στόχο να αναδείξει την εικόνα του «Άλλου» και να καταρρίψει κάθε αρνητική θεωρία ή προπαγάνδα.
2.
Τίτλος: «Σχολείο και Τοπική Κοινωνία: Η περίπτωση του 2ου Δημοτικού Σχολείου Σουφλίου»
Καθηγητής: Άγγελος Παληκίδης
Περίληψη
Το ενδιαφέρον μου για την εκπόνηση της συγκεκριμένης εργασίας προκύπτει από το γεγονός ότι υπηρετώ στο 2ο Δ.Σ. Σουφλίου εδώ και τρία χρόνια και εξ’ αρχής είχα εντυπωσιαστεί, όταν αντιλήφθηκα πόσο παλιό σχολείο είναι , από τον πλούτο του αρχείου του και της βιβλιοθήκης του, ενώ θεώρησα απαραίτητο να έρθουν σε επαφή οι μαθητές του σχολείου με το παρελθόν του μιας και αυτό οδηγεί στη βαθύτερη γνώση του τόπου, αφού το σχολείο είναι κομμάτι της ιστορίας ενός τόπου και μάλιστα από τα πιο δυναμικά.
Η εργασία διαρθρώνεται σε δύο μέρη.
Το Α΄ μέρος περιλαμβάνει το θεωρητικό μέρος, το οποίο βασίζεται σε έρευνα αρχείου και στα στοιχεία τα οποία θα προκύψουν από τη μελέτη του συγκεκριμένου αρχείου, το οποίο είναι πλούσιο, καθώς είναι και πολύ παλιό. Το σχολείο είναι χτισμένο το 1924. Στόχος είναι να ανακαλύψουμε τη θέση του σχολείου μέσα στην κοινωνία και την αλληλεπίδραση ανάμεσά τους. Το σχολείο, ως οργανισμός, εξελίσσεται, αλλάζει και επηρεάζει τους μαθητές του, τους γονείς τους και κατ’ επέκταση το σύνολο της κοινωνίας. Επίσης, περιλαμβάνει το ερευνητικό μέρος, το οποίο θα περιλαμβάνει τη μεθοδολογία αλλά και τα αποτελέσματα της έρευνας.
Το Β΄ μέρος περιλαμβάνει τη θεωρία για τη διδακτική της τοπικής ιστορίας και τη μεθοδολογία που ακολουθείται καθώς και το διδακτικό σενάριο, το οποίο θα εφαρμοστεί μέσα στην τάξη μαζί με τα παιδιά, τα οποία είναι μαθητές του σχολείου αυτού και θα βοηθηθούν να έρθουν σε επαφή με την ιστορία του σχολείου και της μετεξέλιξής του μέσα στο χρόνο.
3.
Τίτλος: Η διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομίας μέσα από τα λαογραφικά μουσεία: η μελέτη περίπτωσης ενός τοπικού μουσείου
Καθηγητής: Βασιλική Κράββα
Περίληψη
Αντικείμενο μελέτης της παρούσας διπλωματικής εργασίας θα αποτελέσουν οι πολιτιστικές δραστηριότητες ενός λαογραφικού μουσείου καθώς και τα εκπαιδευτικά προγράμματα που έχει υλοποιήσει, τα οποία έχουν ως στόχο τη διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς.
Λίγα λόγια για το μουσείο: το 1973 ιδρύθηκε ο Μορφωτικός Σύλλογος «Λαογραφικό Μουσείο Διδυμοτείχου» και το λαογραφικό υλικό μεταφέρθηκε στο νεοκλασικό κτίριο Χατζηρβασάνη, χτισμένο το 1900 (γωνία Βατάτζη και Κολοκοτρώνη), οίκημα το οποίο αγοράστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, όπου μέχρι σήμερα στεγάζει το Μουσείο. Έχει πραγματοποιήσει αρκετά εκπαιδευτικά προγράμματα και έχει οργανώσει πλούσιες πολιτιστικές δραστηριότητες.
Η εργασία θα περιλαμβάνει δύο μέρη: το θεωρητικό και το πρακτικό. Στο θεωρητικό μέρος θα αναλυθούν βασικές έννοιες όπως «μουσείο» και «μουσειολογία», «μνήμη» και «προφορική ιστορία», θα γίνει ιστορική αναδρομή των μουσείων, θα μελετηθούν οι στρατηγικές των μουσείων, η σημασία των αντικειμένων στα μουσεία. Στο πρακτικό μέρος θα παρουσιαστεί το μουσείο διεξοδικά (κτίριο, εκθέματα, δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα) αλλά και διεξαγωγή συνεντεύξεων σε επισκέπτες (ενήλικοι και παιδιά) και στους υπεύθυνους του μουσείου.
4.
Τίτλος: «Η ρωσική κατοχή στη Θράκη (1877-1878)»
Καθηγητής: Ελεωνόρα Ναξίδου
Περίληψη
Η αναζωπύρωση του Ανατολικού ζητήματος το 1875, προκάλεσε μια σειρά από επαναστατικά κινήματα στην βαλκανική χερσόνησο σε μια προσπάθεια να επιτύχουν την εθνική τους ανεξαρτησία από την Οθωμανική αυτοκρατορία . Αυτή τη προσπάθεια ήρθε να συνεπικουρήσει η Ρωσία χρησιμοποιώντας το πρόσχημα της προστάτιδος δύναμης των υπόδουλων βαλκανικών πληθυσμών επιδιώκοντας στην ουσία την πολυπόθητη πρόσβαση στο Αιγαίο πέλαγος , καταλαμβάνοντας τις Οθωμανικές επαρχίες της Μακεδονίας και της Θράκης. Παρά τις προσπάθειες των Μεγάλων δυνάμεων να περιορίσουν την κρίση σε διπλωματικό επίπεδο , η Ρωσία εκμεταλλευόμενη μια σειρά από διπλωματικές συμφωνίες κατάφερε να εξασφαλίσει την ουδετερότητα της Αυστρίας και Μεγάλης Βρετανίας και να κηρύξει τον πόλεμο ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία το 1877. Η νικηφόρα προέλαση των ρωσικών στρατευμάτων και η αδυναμία των αντίστοιχων οθωμανικών να ανακόψουν την πορεία των Ρώσων , οδήγησε στην υπογραφή της συνθήκης στον Άγιο Στέφανο ένα χρόνο αργότερα. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει τις αντιδράσεις του ελληνικού τύπου την εν λόγω περίοδο αναφορικά με την ρωσική κατοχή στην Μακεδονία και την Θράκη και την ανάδειξη ενός νέου ισχυρού εθνικού αντιπάλου των Βουλγάρων , οι οποίοι θα διεκδικήσουν δυναμικά την ηγεμονία τους στην περιοχή.
5.
Τίτλος: «Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Κουδουνά στην Πρίγκηπο. Ιστορία και Τέχνη»
Καθηγητής: Γεώργιος Τσιγάρας
Περίληψη
Κατά την παράδοση το μοναστήρι χτίστηκε το 963 όταν αυτοκράτορας της Ρωμανίας (βυζαντινής αυτοκρατορίας) ήταν ο Νικηφόρος Φωκάς, η δε κεντρική θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου εδωρήθη στο μοναστήρι από τη γυναικεία μονή της Ειρήνης της Αθηναίας. Το 1204 κατά την εισβολή των Σταυροφόρων το μοναστήρι ερημώθηκε και για την αποτροπή βεβήλωσης της εικόνας, οι μοναχοί την έθαψαν σε μίαν κρύπτη. Μετά από αιώνες, ο Άγιος θα οδηγήσει με θαυματουργικό τρόπο κάποιο βοσκό, ο οποίος θα ανασκάψει και θα βρει την εικόνα ακέραιη και με πολλά αναθήματα. Η μονή επανιδρύεται. Οι πηγές είναι συγκεχυμένες όμως οι ιστορικοί τοποθετούν την επανίδρυσή της το 17ο ή 18ο αιώνα. Έκτοτε η μονή λειτουργεί συνεχώς. Τα σημερινά της κτήρια κατασκευάστηκαν το 1906, οπότε και έγινε ριζική ανακαίνιση της μονής.
Η πνευματική προσφορά της μονής είναι τεράστια. Ο Άη-Γιώργης ο Κουδουνάς αποτέλεσε για αιώνες το άσυλο των φρενοβλαβών και οι πολλές θαυματουργίες του θα προκαλέσουν το σεβασμό τόσο των Ρωμηών όσο και των μουσουλμάνων. Σχεδόν κάθε ρωμαική οικογένεια θα επισκεπτόταν έστω μία φορά το χρόνο τη μονή, ενώ τα αναθήματα και οι δωρεές εκ μέρους των μουσουλμάνων θα είναι πολλές και σημαντικές. Υπήρχε δε και η συνήθεια πολλοί από τους θεράποντες να παραμένουν από ευγνωμοσύνη στο μοναστήρι για κάποιο χρονικό διάστημα προσφέροντας εθελοντική εργασία. Ανεξαρτήτως της θρησκείας των ανθρώπων ο μεγαλομάρτυς Άγιος Γεώργιος εκχέει τη χάρη του σε όλους όσους με πίστη προστρέχουν σ’ αυτόν.
Η μονή πανηγυρίζει δύο φορές το χρόνο. Στις 23 Απριλίου εορτή του Αγίου Γεωργίου και στις 24 Σεπτεμβρίου εορτή της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας και της Αγίας πρωτομάρτυρος Θέκλης.
Το προσκύνημα πραγματοποιείται από τη ρίζα λοιπόν του λόφου και μέχρι τη μονή στην κορυφή ο προσκυνητής ανεβαίνοντας ξετυλίγει την κλωστή από το καρόλι και την αποθέτει είτε κάτω στο δρόμο είτε στα πλαινά δέντρα. Καθόλη δε την ανάβαση του παραμένει σιωπηλός αναλογιζόμενος το αίτημά του. Συχνά επίσης τα αιτήματα τους τα γράφουν σε μικρά χαρτάκια, τα οποία είτε τα ρίχνουν στο ειδικό κουτί που βρίσκεται εντός του ναού, είτε τα δένουν στα κλαδιά των δέντρων που είναι κοντά στη μονή. Έτσι τα δέντρα αυτά με τα εκατοντάδες χαρτιά και τα πολύχρωμα κορδελάκια μοιάζουν σαν καταστόλιστα πανέμορφα Χριστουγεννιάτικα δέντρα. Εκείνη την ημέρα ο ναός είναι έτσι διαμορφωμένος, ούτως ώστε ο κόσμος να εισέρχεται σε μία γραμμή, να προσκυνεί ένας ένας τη θαυματουργή εικόνα και να φεύγει από μιαν άλλη πόρτα του ναού.
6.
Τίτλος: «Η προσφυγική περιπέτεια του Μανώλη Αξιώτη στην ελληνική και στην τουρκική μυθοπλασία: *Ματωμένα Χώματα* της Δ. Σωτηρίου και *Manoli’nin Gozyaslari* του Κ. Ari»
Καθηγητής: Αθανάσιος Κούγκουλος
Περίληψη
Ο Μανώλης Αξιώτης είναι ένα υπαρκτό – και όχι φανταστικό – πρόσωπο που διηγείται τα όσα συνέβησαν πριν και κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής στο βιβλίο της Διδούς Σωτηρίου Ματωμένα Χώματα που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1962. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2018, ο Μανώλης Αξιώτης γίνεται ο κεντρικός πρωταγωνιστής ενός άλλου βιβλίου τουManoli’nin Gözyaşları γραμμένου αυτή τη φορά από έναν Τούρκο συγγραφέα, τον Kemal Ari, στο οποίο περιγράφονται τα γεγονότα της Ανταλλαγής των πληθυσμών.
Μέσα από τα θεωρητικά δεδομένα της συγκριτικής γραμματολογίας και της εικονολογίας στην παρούσα εργασία, θα ερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα ίδια γεγονότα στην ελληνική και στην τούρκικη μυθοπλασία.
Το ¼ του χρόνου θα δαπανηθεί για τη μελέτη της υπάρχουσας σχετικής βιβλιογραφίας και τη διατύπωσή της. Το ¼ του χρόνου θα αφιερωθεί στη συλλογή πληροφοριών και υλικού. Ο υπολειπόμενος διατιθέμενος χρόνος θα δαπανηθεί για την ανάλυση δεδομένων και τη σύνταξη της εργασίας.
Ο σχεδιασμός μιας ερευνητικής διαδικασίας είναι μια συστηματική και προσεκτικά σχεδιασμένη προσέγγιση με σκοπό τη διερεύνηση του προβλήματος καθώς και την αναζήτηση των καλύτερων δυνατών λύσεων λαμβανομένων υπόψη τόσο της θεωρητικής όσο και της εμπειρικής πραγματικότητας. Στα πλαίσια του σχεδιασμού της ερευνητικής διαδικασίας της εν λόγω διπλωματικής εργασίας αναμένεται να ακολουθηθούν τα παρακάτω βήματα:
- Προσδιορισμός πεδίου έρευνας.
- Αναζήτηση πληροφοριών.
- Διατύπωση συγκεκριμένης προβληματικής.
- Διατύπωση στόχων της εργασίας.
- Επιλογή ερευνητικής μεθοδολογίας.
- Συλλογή δεδομένων.
- Ανάλυση δεδομένων.
- Σύνταξη εργασίας.
Η εργασία θα ακολουθήσει την παρακάτω δομή:
- Εξώφυλλο
- Τίτλος
- Πρόλογος περιεχομένων
- Κεφάλαια:
Εισαγωγή, Βιβλιογραφική ανασκόπηση
Σκοποί και στόχοι της έρευνας
Υλικό και μέθοδοι
Αποτελέσματα
Σχολιασμός αποτελεσμάτων, Συμπεράσματα
Επίλογος
- Παραρτήματα
- Βιβλιογραφία
7.
Τίτλος: Ο Ναός της Αγίας Σοφίας Κομοτηνής – Η πρόσληψη της βυζαντινής αρχιτεκτονικής και της βυζαντινής τέχνης στην περίοδο του Μεσοπολέμου.
Καθηγητής: Γεώργιος Τσιγάρας.
Περίληψη
Ο Ναός της Αγίας Σοφίας Κομοτηνής αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα, όπως και ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου στην Αλεξανδρούπολη, της επιβίωσης της βυζαντινής αρχιτεκτονικής και εικαστικής παράδοσης τον 20ο αιώνα.
Το μνημείο είναι ένας τρουλλαίος σταυροειδής ναός, σε νεοβυζαντινὸ ρυθμό με στοιχεία νεοκλασικιστικά. Θεμελιώθηκε στις 8 Μαΐου 1930 επί αρχιερατείας του Μητροπολίτη Μαρωνείας Ανθίμου. Στη θεμελίωση παραβρέθηκε και ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος (1928-1932), ενώ τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν από τον Μητροπολίτη Τιμόθεο (1954-1974).
Ο ναός είναι τρισυπόστατος, το κεντρικό κλίτος είναι αφιερωμένο στην Πεντηκοστή, το βόρειο στους Δώδεκα Αποστόλους και το νότιο στον άγιο Χαράλαμπο.
Οι εικόνες του τέμπλου είναι έργα του γνωστού αγιογραφικού οίκου των Καρτσωναίων στη Σκήτη της Αγίας Άννας και φιλοτεχνήθηκαν το έτος 1956.
Τόσο ο αρχιτεκτονικός τύπος όσο και η παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου στη θεμελίωση φανερώνουν τη σημασία που απέδιδε η ελληνική κοινωνία την εποχή του μεσοπολέμου στη βυζαντινή τέχνη και γενικότερα στο Βυζάντιο και τον πολιτισμό του.
Το στοιχείο αυτό έχω την άποψη ότι παρουσιάζει ερευνητικό ενδιαφέρον με δεδομένο ότι στη Θράκη οι νεοβυζαντινού αρχιτεκτονικού τύπου ναοί είναι πολύ λίγοι. Αναφέρονται ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου στην Αλεξανδρούπολη και ο Ναός των Αγών Δώδεκα Αποστόλων στην Ξάνθη, μνημεία που ανοικοδομήθηκαν τὴν ίδια περίπου εποχή και στον ίδιο περίπου αρχιτεκτονικό ρυθμό.
Ο ναός της Αγίας Σοφίας Κομοτηνής είναι ένα καλό παράδειγμα μελέτης του τρόπου με τον οποίο εφαρμόστηκαν οι αντιλήψεις για την αξία της βυζαντινής παράδοσης στην περίοδο του μεσοπολέμου τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στη ζωγραφική, όπως μπορούμε να δούμε από τις φορητές εικόνες του τέμπλου. Επιπλέον, η παρουσία ενός μεγάλου πολιτικού στη θεμελίωση δίνει μια ιδιαίτερη πολιτική και ιδεολογική σημασία στην αντίληψη για το Βυζάντιο και την εφαρμογή της στην τοπική ιστορία της Θράκης και ιδιαίτερα της Κομοτηνής.
8.
Τίτλος:« Η δημογραφική εξέλιξη της Περιφερειακής ενότητας Σερρών από την ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα έως σήμερα»
Καθηγητής: Κωνσταντίνος Ζαφείρης
Περίληψη
Η πληθυσμιακή κατάσταση στην Περιφερειακή Ενότητα Σερρών υπήρξε πάντοτε ρευστή. Τα γεγονότα που συντέλεσαν καθοριστικά στη διαμόρφωση του πληθυσμού από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ως σήμερα σχετίζονται με πολεμικές αναμετρήσεις, εναλλαγές στην εδαφική κυριαρχία αλλά και μετακινήσεις πληθυσμών, λόγω διωγμών ή ανακατατάξεων. Ένας από τους σημαντικότερους τρόπους άντλησης δεδομένων για τον πληθυσμό της εν λόγω περιοχής είναι η μελέτη και ανάλυση των επίσημων απογραφών που έχουν διεξαχθεί στη χώρα μας.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω και της γενικευμένης οικονομικής κρίσης, οι δημογραφικοί δείκτες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Επομένως, κρίθηκε σκόπιμη η στατιστική αποτύπωση του πληθυσμού της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, μέσω ανάλυσης των δημοσιευμένων αποτελεσμάτων των απογραφών του 20ου και του 21ου αιώνα. Αρχικός στόχος είναι η ανάλυση της πληθυσμιακής δομής της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών και η σύγκριση με την αντίστοιχη δομή της χώρας συνολικά.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους δείκτες γήρανσης που είναι πολύ σημαντικοί λόγου της αλματώδους αύξησής τους ,ιδίως κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Για να δοθούν σαφείς απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, θα μελετηθούν οι ηλικιακές πυραμίδες της εν λόγω περιφέρειας καθώς και της Ελλάδος , η μεταβολή του πληθυσμού των μεγάλων ηλικιακά ομάδων-δείκτες γήρανσης, εξάρτησης του νεανικού και γεροντικού πληθυσμού, οι δείκτες αντικατάστασης του πληθυσμού, η διάμεσος ηλικία και η αναλογία των δύο φύλων.
Επίσης, θα μελετηθεί η θνησιμότητα-κυρίως βρεφική- και θα συγκροτηθούν πίνακες επιβίωσης. Θα εντοπιστούν διαφορές στη μέση διάρκεια ζωής αντρών και γυναικών στην Περιφερειακή Ενότητα Σερρών ¨και στην Ελλάδα από την ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα ως σήμερα. Λόγω έλλειψης δεδομένων ως το 1991, θα εστιάσουμε στους αγροτικούς και αστικούς πληθυσμούς της εν λόγω περιοχής και συνολικά της Ελλάδας.
Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας που θα μελετηθεί είναι η σύγχρονη γονιμότητα και οι μεταβολές της από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ως σήμερα. Θ α διερευνηθούν οι παράγοντες που ευθύνονται για τη μεγάλη αναβολή γεννήσεων στην περιοχή μελέτης . Θα επιχειρηθεί να απαντηθούν ερωτήματα που αφορούν τους παράγοντες που επηρεάζουν τη σύσταση του πληθυσμού ανάλογα με το φύλο και την ηλικία στην Περιφερειακή Ενότητα Σερρών.
Το επόμενο ερώτημα που θα μελετηθεί σχετίζεται με τις μεταβολές που συντελέστηκαν στα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των κατοίκων της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών από την ενσωμάτωση στη Ελλάδα έως σήμερα , και τη σκιαγράφηση της πορείας της οικονομικής κατάστασης των κατοίκων . Επίσης, θα αναλυθούν οι αλλαγές στην οικογενειακή κατάσταση και στο μορφωτικό τους επίπεδο ανά δεκαετία καθώς και οι συνθήκες στεγάσεως των νοικοκυριών ,όπως μεταβλήθηκαν με τη πάροδο του χρόνου.
Τα δεδομένα θα προέρχονται από την ELSTAT και τη βάση δεδομένων EUROSTAT, ενώ οι υπολογισμοί θα γίνουν με υπολογιστικά φύλλα EXCEL. Η δομή του πληθυσμού ανά ηλικία και φύλο θα μελετηθεί βάσει ηλικιακών πυραμίδων πενταετών ομάδων για όλους τους πληθυσμούς.
9.
Τίτλος: “Πρόσφυγες και παλλινοστούντες στην Αλεξανδρούπολη: Δημογραφία,
οικονομικά-κοινωνικοπολιτισμικά χαρακτηριστικά και ελληνική διοίκηση”
Καθηγητής: Κωνσταντίνος Ζαφείρης
Περίληψη
Η εγκατάσταση των προσφύγων τόσο της Μικρασιατικής καταστροφής, όσο και της ανταλλαγής των πληθυσμών με την συνθήκη της Λωζάνης, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχόλησαν την νεότερη ελληνική ιστορία. Παρ όλα αυτά, διαπιστώνεται πως ακόμη και 100 χρόνια μετά, εξακολουθεί να τροφοδοτεί νέα πεδία έρευνας. Έτσι, η εκπόνηση της πτυχιακής εργασίας με το συγκεκριμένο θέμα, αποσκοπεί στην περαιτέρω προαγωγή γνώσης, την ανάπτυξη της έρευνας και την παραγωγή νέων βιβλιογραφικών αναφορών σχετικά με την εγκατάσταση μεγάλων προσφυγικών κυμάτων στην Αλεξανδρούπολη, στα 100 χρόνια της παρουσίας της ελληνικής διοίκησης.
Η εργασία θα χωριστεί σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος θα επιχειρηθεί η περιγραφή του ιστορικού πλαισίου μέσα από το οποίο θα γίνουν κατανοητές οι συνθήκες διαμόρφωσης της μετακίνησης και της ανταλλαγής πληθυσμών μέχρι και το 1923, η κρατική μέριμνα για την προσφυγική αποκατάσταση πριν τη σύσταση της Επιτροπής Αποκαταστάσεως, ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιήθηκε η αποκατάσταση των αστών προσφύγων στην πόλη της Αλεξανδρούπολης μέχρι και το 1930, ποιες ήταν οι συνέπειες αυτής της αποκατάστασης, ο απολογισμός του έργου της Επιτροπής Αποκαταστάσεως των Προσφύγων, η διοικητική οργάνωση από πλευράς ελληνικού κράτους και τα έργα υποδομής που πραγματοποιήθηκαν για τη λειτουργία των προσφυγικών συνοικισμών.
Στο δεύτερο μέρος θα γίνει αναφορά στην Υποδοχή και Αποκατάσταση Παλιννοστούντων Ομογενών Ελλήνων από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όταν μετά το 1989, προέκυψε η αθρόα εισροή των νέο-προσφύγων ποντίων. Πιο συγκεκριμένα η έρευνά μας θα εστιαστεί στην υποδοχή, την προετοιμασία για ομαλή κοινωνική ένταξη, την παραμονή σε προσωρινούς οικισμούς ή ενοικιαζόμενες κατοικίες, τη μόνιμη εγκατάσταση και την επαγγελματική αποκατάστασής τους στην Αλεξανδρούπολη. Θα επιχειρηθεί επίσης η αξιολόγηση και συνολικός απολογισμός του έργου που συντελέστηκε.
Σε επίπεδο μεθοδολογίας θα αναζητηθούν και θα αξιοποιηθούν πρωτογενείς αρχειακές πηγές στο αρχείο του Τμήματος Διοικητικού Ν. Έβρου, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακ. και Θράκης, στο Τμήμα Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Υποθέσεων ΑΜΘ, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους του Νομού Έβρου.
10.
Τίτλος: Η τοπική ιστορία της Θράκης στο έργο του Ιωάννη Κατακουζηνού Ιστοριών Βιβλία Δ΄
Καθηγητής: Δημοσθένης Στρατηγόπουλος
Περίληψη εργασίας
Ο Ιωάννης Κατακουζηνός, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας του Βυζαντίου, υπήρξε αυτοκράτορας και ιστορικός του 14ου αι. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο δεύτερο δυναστικό πόλεμο (1341- 1347), με έτερο αντίπαλο το νόμιμο διάδοχο του βυζαντινού θρόνου, Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου αυτού η νοτιοδυτική Θράκη αποτέλεσε από τη μια μεριά πεδίο αντιπαράθεσης των αντίπαλων βυζαντινών παρατάξεων και πεδίο δράσης των βαλκανικών λαών και των Τούρκων της Μ. Ασίας. Από την άλλη υπήρξε και τόπος που διαδραματίστηκαν ένδοξα γεγονότα για την αυτοκρατορία, μια και στο Διδυμότειχο , την ιστορική καστροπολιτεία της Θράκης, στέ-φθηκε αυτοκράτορας ο Ιωάννης Καντακουζηνός το 1341 και γεννήθηκε ο Ιωάννης Παλαιο-λόγος ο Ε’ ΤΟ 1332,(παππούς του τελευταίου αυτοκράτορα Κων/νου ΙΑ’ Παλαιολόγου).
Στην παρούσα εργασία μέσα από το έργο του Ιωάννη Καντακουζηνού <<Ιστοριών Βιβλία Δ’>>. Θα ερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας- ιστορικός και ένας εκ των κυριότερων πρωταγωνιστών των γεγονότων (1341- 1354) παρουσιάζει τα γεγονότα κάνοντας τον πολιτικό του απολογισμό.
Η εργασία θα ακολουθήσει την παρακάτω δομή.
• Εξώφυλλο
• Τίτλος
• Πρόλογος περιεχομένων
• Κεφάλαια
• Βιογραφία Ιω. Καντακουζηνού
• Το ιστορικό του έργο από τους εμφυλίους πολέμους (1341 – 1347), έως και την νικηφόρα είσοδό του στην Βασιλεύουσα τον Φεβρουάριο του 1347.
• Το ιστορικό έργο του που αναφέρεται στη βασιλεία του, την παραίτηση από το θρόνο και τον μετέπειτα βίο του (1347 – 1383).
• Όλες οι αναφορές του συγγραφέα στη Θράκη ως βασικό σκηνικό αιματηρών συγκρούσεων.
• Συμπεράσματα
• Επίλογος
• Παράρτημα
• Βιβλιογραφία
11.
Τίτλος: Οι ελληνοβουλγαρικές διενέξεις στην Κωνσταντινούπολη (δεύτερο μισό του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα)
Καθηγητής: Ελεονώρα Ναξίδου
Περίληψη
Ο 19ος αιώνας στα Βαλκάνια χαρακτηρίζεται από τους εθνικούς ανταγωνισμούς των ορθόδοξων λαών που μάχονταν για την ελευθερία τους από τον οθωμανικό ζυγό με σκοπό τη δημιουργία ανεξάρτητων εθνών κρατών. Έτσι, μέσα στο εθνικιστικό κλίμα της εποχής οι ομόδοξοι λαοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με λεία τα εδάφη της παρακμάζουσας Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη ρήξη του ρωμαίικου μιλλέτ σε ξεχωριστά εθνικά μιλλέτια, αυτό που σήμερα ο Οικουμενικός Πατριάρχης ονομάζει εθνοφυλετισμό. Δύο από τα ορθόδοξα έθνη που συγκρούστηκαν έντονα και βίαια ήταν οι Βούλγαροι με τους Έλληνες. Οι συγκρούσεις τους στα περισσότερα πεδία (Μακεδονία, Βόρεια Θράκη/Αν. Ρωμυλία κ.α.) είναι γνωστές.
Για αυτό το λόγο στην εργασία μου θέλω να μελετήσω και να φέρω στην επιφάνεια πτυχές των ελληνοβουλγαρικών διενέξεων που δημιουργήθηκαν, επηρέασαν και αφορούσαν τις δύο κοινότητες της πρωτεύουσας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στην κλίμακα της πόλης.
Για τη διεκπεραίωση της εργασίας θα μελετήσω αρχικά την υπάρχουσα βιβλιογραφία για να κατανοήσω καλύτερα τις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο στην Κωνσταντινούπολη. Στη συνέχεια θα αναζητήσω πρωτότυπο υλικό σε εφημερίδες της εποχής, αλλά θα επιδιώξω να βρω και υλικό σε αρχεία και έγγραφα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Μητροπόλεων της Κωνσταντινούπολης . Στο τέλος, σκοπός μου είναι να συνδέσω όλα τα στοιχεία και να συνθέσω μία εργασία που να απαντάει στο ερώτημα του τίτλου σχετικά με τις «ελληνοβουλγαρικές διενέξεις στην Κωνσταντινούπολη».
12.
Τίτλος: Αγροτικά έθιμα λαικής λατρείας στη Θράκη
Καθηγητής: Εμμανουήλ Βαρβούνης
Περίληψη
Η διπλωµατική εργασία µε θέµα τα Αγροτικά έθιµα λαϊκής λατρείας στην Θράκη θα είναι µία βιβλιογραφική εργασία στην οποία θα γίνει η διερεύνηση του θέµατος και κριτική ενσωµάτωση των απόψεων και των ευρυµάτων. Αρχικά θα γίνει µία σύντοµη παρουσίαση της επιστήµης της Λαογραφίας ώστε ο αναγνώστης να µπορεί να κατανοήσει τις γενικές αρχές και τους κανόνες που την χαρακτηρίζουν, ενώ θα δοθεί έµφαση στις λαϊκες τελετουργίες που αποτελούν συµβολικό θεµέλιο των ανθρωπίνων κοινωνιών. Στην συνέχεια θα γίνει η κατηγοριοποίηση των εθίµων λαϊκής λατρείας (πχ. Αγιολατρεία, λατρεία στο υπερφυσικό κτλ) και διεξοδική ανάλυσή τους. Επίσης θα εξετασθούν οι ένοιες του τόπου και του χρόνου που αποτελούν τις βασικές συντεταγµένες του λαϊκου πολιτισµού.
Η πιθανή βιβλιογραφία που θα χρησιµοποιηθεί είναι από το περιοδικό Θρακικά, από το βιβλίο Λαϊκές Θρησκευτικές τελετουργίες στην ανατολική και στη βόρεια Θράκη (Μ. Βαρβούνης), Παραδοσιακός υλικός βίος του ελληνικού λαού : ερωτηµατολόγιο (Ήµελλος, Στέφανος Δ. Πολυµέρου – Καµηλάκη, Αικατερίνη) και Ζητήµατα Ελληνικής Λαογραφίας (Μέγας, Γεώργιος Α.)
13.
Τίτλος: «Το σχολείο της αρμένικης κοινότητας Ξάνθης κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου»
Καθηγητής: Αικατερίνη Μάρκου
Περίληψη
Η παρουσία των Αρμενίων στην Ξάνθη είναι γνωστή από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα (μεταξύ 1875-1880) χωρίς να υπάρχουν ακριβή στατιστικά δεδομένα. Οι μετακινήσεις εξαιτίας των Βαλκανικών Πολέμων, οι εισροές όπως και οι εκροές μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και μετά την απελευθέρωση της Ξάνθης (Οκτώβριος 1919) δυσκολεύουν κάθε προσπάθεια της αριθμητικής τους εκτίμησης. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922, Αρμένιοι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη εγκαταστάθηκαν στην Ξάνθη ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των Αρμενίων γύρω στις 3.000 άτομα. Ο ερχομός των προσφύγων Αρμενίων δημιούργησε την ανάγκη λειτουργίας σχολείου για την εκμάθηση της αρμενικής γλώσσας. Ήδη από το 1880, στην Ξάνθη λειτουργούσε αρμενικό ιδιωτικό σχολείο στεγαζόμενο σε σπίτια Αρμενίων, η αύξηση όμως του πληθυσμού τους από το 1922 και έπειτα οδήγησε στη δημιουργία ενός διτάξιου αρχικά σχολείου το οποίο από το 1929 έγινε εξαθέσιο και λειτούργησε ως πλήρες Δημοτικό Σχολείο μαζί με νηπιαγωγείο. Το σχολείο λειτούργησε κανονικά μέχρι το 1940, έκλεισε στη συνέχεια λόγω του πολέμου, ξαναλειτούργησε για δύο χρόνια (1944-1946) και έκλεισε οριστικά το 1947.
Στόχος της μεταπτυχιακής εργασίας μας είναι η επεξεργασία του αρχειακού υλικού το οποίο αφορά το αρμενικό σχολείο της Ξάνθης, μέσα από το Αρχείο που έχει διασωθεί από την Αρμενική Κοινότητα Ξάνθης. Το αρχείο περιλαμβάνει: διοικητικά και οικονομικά έγγραφα, αλληλογραφία, φωτογραφικό υλικό της σχολικής ζωής και εκδηλώσεων, βιβλίο δωρεών, βιβλίο δανειστικής βιβλιοθήκης, μαθητολόγιο, βιβλίο προόδου μαθητών, βιβλίο προσωπικού και πρακτικά Δ.Σ. Η εργασία έτσι, θα συμβάλλει στην ανασυγκρότηση της εκπαιδευτικής και πολιτιστικής ζωής της κοινότητας των Αρμενίων της Ξάνθης κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
14.
Τίτλος: «η Επίμαχη μνήμη στην κλίμακα του τοπικού: το μνημείο του Ολοκαυτώματος στη Καβάλα»
Καθηγητής: Άγγελος Παληκίδης
Περίληψη
Η Εβραϊκή κοινότητα της Καβάλας, πριν από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ήταν μια από της πιο ακμαίες κοινότητες Εβραίων της Ελλάδας. Το 1943, μετά την κατάληψη της πόλης από τους Βουλγάρους, 1500 Εβραίοι μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα στην Πολωνία και αφανίστηκαν.
Τον Ιούνιο του 2015, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης και δωρεά του Καβαλιώτη Εβραίου Βίκτωρα Βενουζίου, ανεγέρθηκε Μνημείο Ολοκαυτώματος στη μνήμη των Καβαλιωτών Εβραίων θυμάτων των Ναζί και των συνεργατών τους. Το Μνημείο είναι τοποθετημένο, στην οδό Ερυθρού Σταυρού, εκεί όπου υπήρχαν οι καπναποθήκες στις οποίες κρατήθηκαν οι Εβραίοι πριν την εκτόπισή τους.
Η απόφαση για την ανέγερση του παραπάνω μνημείου συνάντησε αντιδράσεις, αλλά και το ίδιο το μνημείο βεβηλώθηκε αρκετές φορές από κατοίκους της πόλης με αντισημιτικά αισθήματα. Αυτή η «επίμαχη μνήμη» θα γίνει προσπάθεια να αναδειχτεί μέσα από την εργασία. Θα μελετηθούν πρωτογενείς πηγές, όπως είναι οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, οι τοποθετήσεις των δημοτικών συμβούλων και η σχετική ειδησιογραφία της εποχής.
15.
Τίτλος: «Διερευνώντας τη βιωμένη ιστορία στο επίπεδο του τοπικού: μνημονικοί τόποι για τη δεκαετία του 1940 (μνημεία και αφηγήσεις»
Καθηγητής: Βασίλειος Δαλκαβούκης
Περίληψη
Η σκοτεινή και πολύπλοκη δεκαετία του 1940 διερευνάται στη μικροκλίμακα του τοπικού μέσα από βιβλιογραφία, αρχειακό και φωτογραφικό υλικό και συνεντεύξεις πληροφορητών οι οποίοι καταθέτουν το ατομικό βίωμα και την κληροδοτημένη μετα-μνήμη. Ο πόλεμος, η κατοχή, η αντίσταση, η απελευθέρωση, η σύντομη χρονικά ΕΑΜοκρατία και ο πολυεπίπεδος εμφύλιος πόλεμος καταγράφονται στην προσωπική αφήγηση, τις πολιτικές ρητορικές και την επίσημη οπτική. Η μνήμη του παρελθόντος ενεργοποιείται από τη νέα εμπειρία, προσαρμόζεται στην τρέχουσα νοοτροπία, διαμορφώνεται από την πολιτική κουλτούρα και την κοινωνική σχέση.
Η εργασία πλαισιώνει θεωρητικά τη μνήμη στους άξονες του χώρου και του χρόνου και αναφέρεται στην αλληλεπίδραση της μνήμης με το τραύμα και τη συσχέτισή της με την προφορική ιστορία η οποία καταγράφει και αναλύει την ανάμνηση. Στην εργασία διερευνάται αρχικά ο ρόλος τοπικών παραγόντων καθώς και του Ελληνικού Προξενείου Αδριανούπολης κατά τη δεκαετία του 1940, ιδιαίτερα την περίοδο της κατοχής και αργότερα του εμφυλίου πολέμου όπως και η συμμετοχή τους στη διαδικασία της οργάνωσης των αντιστασιακών ομάδων της περιοχής του Έβρου, στις σχέσεις μεταξύ των ομάδων αυτών και τις επιχειρήσεις τους εναντίον των Γερμανών και Βουλγάρων κατακτητών ενώ γίνεται απόπειρα κατανόησης του αντίκτυπου της συμμετοχής αυτής στην έκβαση των γεγονότων και στη διαμόρφωση του εμφυλιακού και μετεμφυλιακού κλίματος.
Στην εργασία δίνεται επίσης ιδιαίτερη έμφαση στην έρευνα όσον αφορά την περίοδο της ΕΑΜοκρατίας μετά την απελευθέρωση από τον κατακτητή και πριν τον εμφύλιο πόλεμο κυρίως στις πόλεις του Διδυμοτείχου και της Αλεξανδρούπολης, τα πρόσωπα στα οποία ανατέθηκε από το ΕΑΜ η διοίκηση των πόλεων και της ευρύτερης περιοχής τους, οι ενέργειες στις οποίες προέβησαν οι νέοι διοικητικοί μηχανισμοί και ο απολογισμός των ενεργειών αυτών όπως έχει καταγραφεί στις προσωπικές μαρτυρίες, στο αρχειακό υλικό το οποίο θα διερευνηθεί, στην πολιτική ρητορική και στον τύπο της εποχής στην τοπική και εθνική κλίμακα.
Η απόπειρα διερεύνησης της δεκαετίας του 1940 στον Έβρο θα καταγράψει τη βιωμένη ιστορία, τους μνημονικούς τόπους μέσα από την αφήγηση, το αρχείο, το έντυπο, τη φωτογραφία, το μνημείο, τη μαρτυρία.
16.
Τίτλος: «Οι εορτές του Αγίου Δημητρίου στη βυζαντινή γραμματεία. Συμβολή στην ιστορία της Θεσσαλονίκης.»
Καθηγητής: Δημοσθένης Στρατηγόπουλος
Περίληψη
Η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει διαγράψει μακρά ιστορία στο πέρασμα των αιώνων. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα η πόλη κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Καθ’ όλη την ιστορία της βυζαντινής αυτοκρατορίας η Θεσσαλονίκη αποτέλεσε το “προαύλιο” της Κωνσταντινούπολης αλλά και τον πρόμαχο της, επιδεικνύοντας την σημαντικότητα της.
Η στρατηγική της θέση την ανέδειξε στο δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό, πολιτιστικό και πολιτικό κέντρο της αυτοκρατορίας καθώς μπορούσε να ελέγχει την Εγνατία οδό, τον μεγαλύτερο εμπορικό δρόμο, που κατέληγε στην Κωνσταντινούπολη. Ως αποτέλεσμα ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης αυξανόταν και, όπως και η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, χαρακτηριζόταν από μια μεγάλο ποικιλομορφία και πολυπολιτισμικότητα. Η μεγάλη σημασία της πόλης φαίνεται και από την παρουσία υψηλόβαθμων στρατιωτικών και διοικητικών αξιωμάτων αφού η Θεσσαλονίκη αποτελούσε το εφαλτήριο των στρατιωτικών δυνάμεων της αυτοκρατορίας και εγγυητή της ομαλής διακυβέρνησης της αυτοκρατορίας.
Η Θεσσαλονίκη δεν έπαψε ωστόσο ποτέ να αποτελεί μεγάλο θρησκευτικό κέντρο, όπως μαρτυρούν σήμερα τα πολλαπλά κατάλοιπα μνημείων και ναών. Μεταξύ άλλων ξεχωρίζουν ο ναός της Αγίας Σοφίας, η Μονή Βλατάδων, η Αχειροποίητος αλλά και ο ναός του Αγίου Δημητρίου. Ο πολιούχος και προστάτης της πόλης διακατέχει τον πλέον σημαίνοντα ρόλο για την Θεσσαλονίκη όπως μαρτυρούν και οι εορτές, τα Δημήτρια, στο πέρασμα των αιώνων. Η μελέτη και ανάδειξη αυτών των εορτών για την ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι και το αντικείμενο αυτής της μελέτης.
Σκοπός αυτής της έρευνας είναι η αναζήτηση, η καταγραφή και η μελέτη των πηγών της βυζαντινής γραμματείας που αναφέρονται στις εορτές του Αγίου Δημητρίου με στόχο την συμβολή τους στην ιστορία της Θεσσαλονίκης. Επομένως, η μελέτη θα βασιστεί σε βιβλιογραφικές αναζητήσεις, σε επιτόπια άσκηση και μελέτη χειρογράφων προκειμένου να σχηματιστεί μία ολοκληρωμένη, όσο είναι δυνατόν, άποψη για το εν λόγω θέμα.
17.
Τίτλος: Μουσειακά αντικείμενα και εκπαιδευτική αξιοποίηση: το παράδειγμα της εκπαιδευτικής πολιτικής του ιστορικού μουσείου Αλεξανδρούπολης
Καθηγητής: Αθηνά Μαχά
Περίληψη
Με τη συγκεκριμένη εργασία θα επιχειρηθεί α) να παρουσιαστεί η γενικότερη πολιτική του μουσείου και το αφήγημα που καλείται να επικοινωνήσει β) να γίνει μια θεωρητική προσέγγιση του υπόβαθρου των μουσειακών χώρων και της έννοιας της μουσειακής αγωγής, γ) να τεθεί ο προβληματισμός πάνω σε στερεοτυπικές αντιλήψεις που θέλουν τον άνθρωπο ως ενεργητικό ον και την ύλη ως κάτι άψυχο και παθητικό δ), να αναδειχτεί η πολυσημία των πραγμάτων και των τέχνεργων -ότι δηλαδή «μιλούν» και «αφηγούνται» ιστορίες, ε) να τεθούν ζητήματα όπως η διάσωση της πολιτισμικής κληρονομιάς και η πολιτισμική διαχείριση στ) να αναδειχτεί ο βαθμός στον οποίο το σύγχρονο μουσείο επιτυγχάνει να προσελκύσει κοινό μέσω της εφαρμογής εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο πλαίσιο της οποίας αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες ζ) να μελετηθούν οι εκπαιδευτικές μέθοδοι και οι αρχές της σύγχρονης παιδαγωγικής βάσει των οποίων σχεδιάζονται και υλοποιούνται τα εκπαιδευτικά προγράμματα, η ) να μελετηθεί ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι νέες τεχνολογίες κατά την υλοποίησή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων καθώς και ο βαθμός στον οποίο καλλιεργείται η σχέση μεταξύ μουσείου και σχολείου η οποία συμβάλλει ως προς την εξοικείωση του παιδικού κοινού με τον μουσειακό χώρο. Επιγραμματικά λοιπόν θα γίνει μια προσπάθεια και θεωρητικής ενασχόλησης και στοχασμού πάνω σε βασικές έννοιες και ζητήματα της επιστήμης της μουσειολογίας αλλά και πρακτικής, επιτόπιας άσκησης σε ένα τοπικό μουσείο.
Κι όλα αυτά έχοντας ως δείγμα μελέτης (και ως εφαλτήριο της έρευνας) το Ιστορικό Μουσείο της Αλεξανδρούπολης, το οποίο στον πρώτο όροφο φιλοξενεί μόνιμη έκθεση με θέμα την ιστορία της Αλεξανδρούπολης, στον ισόγειο χώρο του διοργανώνονται ημερίδες, διαλέξεις, παρουσιάσεις και φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις αλλά και πραγματοποιούνται τα εκπαιδευτικά μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα και τέλος στον ημιώροφο φιλοξενεί τη μόνιμη έκθεση της συλλογής της λαογράφου Ελένης Φιλιππίδη σχετικά με τη ζωή , τις δραστηριότητες, τις ιδιότυπες ενδυμασίες και τα τέχνερνα των Σαρακατσάνων γυναικών της Θράκης στον ιδιαίτερο νομαδικό τους βίο.
18.
Τίτλος: «Οι Γότθοι στη Θράκη και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο»
Καθηγητής: Γεώργιος Χαριζάνης
Περίληψη
Η παρούσα εργασία μελετά και αναλύει τις συγκρούσεις και την συνύπαρξη του φύλου των Γότθων με την Βυζαντινή Αυτοκρατορία, κατά την Ύστερη Αρχαιότητα. Ξεκινά με μια γενική παρουσίαση των επαφών του γοτθικού λαού με το orbis Romanum από την εποχή της ενθρόνισης του Κωνσταντίνου Α’ ως μονοκράτορα μέχρι την κάθοδο του Δούναβη. Το πρώτο μέρος ολοκληρώνεται με την περιγραφή του Γοτθικού πολέμου του Βάλη και της κομβικής μάχης της Ανδριανούπολης (378). Ακολουθεί η ανάλυση της εισδοχής των Γότθων στα ρωμαϊκά εδάφη και η άνοδος τους στα ανώτερα κρατικά και στρατιωτικά αξιώματα επί της βασιλείας του Θεοδοσίου Α’ και των διαδόχων του. Παράλληλα, ερευνάται το ζήτημα της λεγόμενης ‘’βαρβαροποίησης’’ του βυζαντινού στρατεύματος, για την κατανόηση της οποίας μελετάται η περίπτωση της οικογένειας του αξιωματούχου Φλάβιου Άσπαρ. Το τελευταίο τμήμα της εργασίας είναι αφιερωμένο στις σχέσεις των Γότθων ηγετών Θεοδώριχου του Τριαρίου και Θεοδώριχου Στραβού με την Αυτοκρατορία, καθώς και στην τελική αναχώρηση των Οστρογότθων προς την Ιταλία.
19.
Τίτλος: «Η εικόνα της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης στην παιδική λογοτεχνία»
Καθηγητής: Αθανάσιος Κούγκουλος
Περίληψη
Η εργασία θα πραγματευτεί την εικόνα της μουσουλμανικής μειονότητας στην περιοχή της Θράκης και πως αυτή παρουσιάζεται μέσα από την παιδική λογοτεχνία. Η σχηματοποίηση της εικόνας του «άλλου» καθώς και η δόμηση νοοτροπιών, τάσεων και αντιλήψεων και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να παρουσιαστεί μέσα από τη λογοτεχνία. Η παρουσίαση της μουσουλμανικής μειονότητας μέσα από τη λογοτεχνία έχει διπλή ερμηνεία. Δίνει τη δυνατότητα εντοπισμού των απόψεων των συγγραφέων και ίσως της κοινωνίας που αντιπροσωπεύουν αλλά και την ανάγκη δημιουργίας κειμένων που να αναφέρονται σε μια κοινότητα της κοινωνίας μας, προκείμενου να γίνει περισσότερο γνωστή και να αναδημιουργηθούν οι αντιλήψεις που την αφορούν.
Τη διπλή αυτή πληροφορία θα πραγματευτεί η εργασία, εξετάζοντας παιδικά λογοτεχνικά κείμενα και καταγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται σε καθένα από αυτά η μουσουλμανική μειονότητα. Τα κεφάλαια τα οποία θα δομήσουν την εργασία θα αφορούν την καταγραφή των παιδικών λογοτεχνικών κειμένων, την αναφορά του τρόπου παρουσίασης, ομοιότητες και διαφορές μεταξύ της παρουσίασης στα κείμενα, θεωρητικό πλαίσιο και θεωρίες που σχετίζονται με τη θεματολογία, ερμηνεία και συμπεράσματα που θα προκύψουν συνδυάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας με το θεωρητικό πλαίσιο. Η μεθοδολογία με την οποία θα προσεγγιστεί η εκπόνηση της εργασίας θα βασιστεί στην ποιοτική έρευνα.
Κάποια από τα λογοτεχνικά που θα αποτελέσουν μέρος της έρευνας είναι τα παρακάτω: «Το αγόρι από τη Γη των Κικόνων» της Α. Ευαγγέλου-Τσετλάκα, «Το Τουρκάκι, εγώ και το Αραπάκι» της Μ. Καραγιάννη-Τόλκα, «Ο κύριος Γιάννης» της Μ. Νικολάου και το «Οι δύο Όψεις του ίδιου Νομίσματος» της Esra Özsüer.
20.
Τίτλος: «Αντανακλάσεις του ελληνικού Εμφυλίου πολέμου στον τοπικό Τύπο της Ξάνθης – Η περίπτωση της εφημερίδας ‘Προοδευτική’».
Καθηγητής: Ιωάννης Μπακιρτζής
Περίληψη
Τα συγκλονιστικά γεγονότα της δεκαετίας του εμφυλίου πολέμου αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης και πολιτικών αντιπαραθέσεων μεγάλου μέρους της νεότερης ελληνικής ιστοριογραφίας. Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις του παρελθόντος καθώς και το έντονα πολωτικό κλίμα της ελληνικής κοινωνίας, στάθηκαν αρνητικοί παράγοντες για την έρευνα της κρίσιμης περιόδου της νεοελληνικής ιστορίας. Αυτό όμως που στάθηκε το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν η έλλειψη των πρωτογενών πηγών, μιας και τα σχετικά αρχεία για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμειναν και συνεχίζουν να παραμένουν απρόσιτα στους ερευνητές.
Στην παρούσα εργασία, ως μια πολύ μικρή συμβολή στα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Ξάνθης, θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε, μέσα από τα δημοσιεύματα της τοπικής εφημερίδας της Ξάνθης ‘Προοδευτική’, τις αντανακλάσεις της εποχής του μεσοπολέμου και του Εμφυλίου πολέμου στην τοπική ιστορία της περιοχής. Τα δημοσιεύματα της εφημερίδας έχουν αναφορά στην χρονική περίοδο από τις 21 Αυγούστου του 1939 και φτάνουν μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου του 1951. Η μελέτη γίνεται δυνατή, χάρη στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, η οποία κατέστησε προσβάσιμη στην έρευνα πλήθος ελληνικών και ξένων εφημερίδων από τον 18ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας, ανάμεσα σ΄ αυτές και την τοπική εφημερίδα της Ξάνθης ‘Προοδευτική’.
Μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας θα προσπαθήσουμε να ψηλαφίσουμε μια δύσκολη και οδυνηρή για τη χώρα μας περίοδο της επιβολής και του αυταρχισμού του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου. Θα δούμε το πολιτικό και κοινωνικό κλίμα σε τοπικό επίπεδο, τις συνέπειες της δικτατορίας του Μεταξά, τον ακραίο αντικομουνισμό, τα πρόσωπα που υπέστησαν αυτές τις διώξεις, τον εξαναγκασμό τους να προβούν σε δηλώσεις μετάνοιας. Θα προσπαθήσουμε να ψηλαφίσουμε την κοινωνική διαστρωμάτωση τους, την επαγγελματική τους ιδιότητα, την έσχατη ταπείνωσή τους που φτάνει στην κατάδοση των ανθρώπων που τους καθοδήγησαν στον κομουνισμό.
21.
Τίτλος: «Οι φοιτητές και το προσωπικό του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης: Δημογραφικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά»».
Καθηγητής: Κωνσταντίνος Ζαφείρης
Περίληψη
Αρχικά, η εργασία θα περιλαμβάνει ιστορικά στοιχεία για την ίδρυση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου καθώς και για τις σχολές που αρχικά το αποτελούσαν καθώς και ποιες προστέθηκαν με την πάροδο των χρόνων. Θα γίνεται αναφορά στην χρονολογία που άνοιξε το κάθε τμήμα , στον αριθμός φοιτητών του κάθε τμήματος, στο αριθμό των καθηγητών , του βοηθητικού και του διοικητικού προσωπικού του Πανεπιστημίου. Στόχος της εργασίας είναι η διερεύνηση μέσω στατιστικής μελέτης και στοχευόμενων ερωτηματολόγιων της σύνθεσης τόσο του φοιτητικού όσου και του διοικητικού προσωπικού (Μέλη ΔΕΠ, ΕΤΕΠ, ΕΔΙΠ, Διοικητικοί υπάλληλοι). Θα αναζητηθούν οι περιοχές προέλευσης των φοιτητών, οι επιλογές σχολών στις οποίες προέβησαν ανάλογα με το μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο των γονέων τους. Ακόμη, θα γίνεται αναφορά στον αριθμό των διοικητικών υπαλλήλων, το μορφωτικό τους επίπεδο, την ηλικία τους, την γεωγραφική τους προέλευση
22.
Τίτλος: «Μικροϊστορία και εκπαίδευση: Τυχερό Έβρου, η ζωή στο εθνικό όριο».
Καθηγητής: Άγγελος Παληκίδης
Περίληψη
Η εργασία έχει ως στόχο να διατυπώσει θεωρητικά και στη συνέχεια να ελέγξει ερευνητικά μια πρόταση διδασκαλίας τοπικής ιστορίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία εκπονείται στο πλαίσιο μελέτης της τοπικής ιστορίας μέσω της μικροϊστορίας ενός ακριτικού χωριού (Τυχερό) του νομού Έβρου.
Το θεωρητικό μέρος της εργασίας αφορά τη συζήτηση για το ρόλο της μικροϊστορίας στην ιστορική έρευνα και την ιστορική καταγραφή και κατά συνέπεια τον προβληματισμό/την πρόταση για τη χρήση της ως μεθοδολογικού εργαλείου στη διδασκαλία τους μαθήματος της Ιστορίας, αλλά και γενικότερα στη σχολική ερευνητική εργασία. Επίσης, και προκειμένου να ακολουθήσει εκπαιδευτική αξιοποίηση της, θα γίνει μια σύντομη αναφορά στους σημαντικότερους σταθμούς της ιστορικής διαδρομής της περιοχής που θα αποτελέσει δείγμα μελέτης και θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον οριακό χαρακτήρα του τόπου και στον τρόπο που αυτός καθόρισε την ιστορική του πορεία.
Τα ερευνητικό μέρος θα επιχειρήσει να εμπλέξει τους μαθητές στην συγκέντρωση υλικού μικροϊστορίας μετά από επιτόπια έρευνα στον οικείο τους χώρο και στη συνέχεια να αξιοποιήσει το υλικό αυτό ως εργαλείο προσέγγισης της τοπικής ιστορίας, προσαρμοσμένο στις αντιληπτικές ικανότητες της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας των μαθητών. Ως μέθοδος θα ακολουθηθεί το μοντέλο της έρευνας δράσης (μελέτη περίπτωσης) με βασικό ερώτημα προς διερεύνηση το κατά πόσο η μικροϊστορία μπορεί να είναι επιτυχής και εποικοδομητικός τρόπος προσέγγισης για το μάθημα της Ιστορίας στο Δημοτικό. Οι μαθητές θα κληθούν να εφαρμόσουν καθοδηγούμενοι σενάρια ιστορικής έρευνας και μελέτης του τόπου τους και θα παρατηρηθεί η ανταπόκρισή τους σ’ αυτή την πρόκληση, με επιδίωξη τη συγκέντρωση ποιοτικών κυρίως δεδομένων, ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τις διδακτικές προσεγγίσεις της ιστορίας μέσω της μικροϊστορίας.
23.
Τίτλος: Τα Φοιτητικά περιοδικά του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Καθηγητής: Αθανάσιος Κούγκουλος
Περίληψη
Στόχος της εργασίας είναι ν’ αναδείξει τη συμβολή του φοιτητικού περιοδικού τύπου στον νομό Ροδόπης, στην ιστορική του διαδρομή και με έμφαση τη δεκαετία της ευμάρειας του 2000-2010.
Περισσότερο συγκεκριμένα, η εργασία θα προσπαθήσει ν’ αναδείξει ζητήματα όπως:
1. Τα φοιτητικά περιοδικά στον χρόνο
I. Η ύπαρξη φοιτητικού περιοδικού τύπου: από την πρώτη διατύπωσή του από τον Σύλλογο Φοιτητών Νομικής Σχολής στην κυκλοφορία περιοδικών ανά σχολή – Η δημιουργία νέων τίτλων, η κορύφωση και το κλείσιμό τους
II. Οι φορείς έκδοσης – Οι «συγγραφείς»
III. Οι «διακηρυγμένοι» στόχοι των εκδοτών
IV. Τα περιεχόμενα
V. Παραγωγή – Τιράζ – Κυκλοφορία – Διανομή
2. Αξιολόγηση της συμβολής τους
I. Η επίδραση των φοιτητικών περιοδικών στην πανεπιστημιακή ζωή σε σχέση:
• με τα συλλογικά εκπαιδευτικά αιτήματα του φοιτητικού κινήματος
• με τα επιστημονικά αντικείμενα σπουδής των ομάδων συγγραφέων τους
II. Η επίδραση των φοιτητικών περιοδικών στην κοινωνική ζωή της Κομοτηνής – Η πρόσληψή τους.
24.
Τίτλος: “Τοπική ιστορία του σιδηροδρόμου του Ντεντέαγατς/Αλεξανδρούπολης-Από την κατασκευή του μέχρι τον Μεσοπόλεμο”
Καθηγητής: Ιωάννης Μπακιρτζής
Περίληψη
Από τη στιγμή που η πόλη επιλέχθηκε να γίνει τερματικός σιδηροδρομικός σταθμός της Εταιρείας του Ανατολικού Σιδηροδρόμου στο κομμάτι Ανδριανούπολη – Ακτή του Αιγαίου(1870), το Ντεντέαγατς αναβιβάστηκε σε έναν από τους σημαντικότερους λιμένες και εμπορικούς κόμβους της βόρειας ακτής του Αιγαίου και απέκτησε διοικητική υπόσταση αφού έγινε έδρα του ομώνυμου σαντζακιού. Στη συνέχεια η ιστορική πορεία της πόλης το καθιστά ένα ενδιαφέρον ιστορικό ζήτημα με πολλές παραμέτρους που αφορούν τη γεωγραφία, την οικονομία και την κοινοτική της οργάνωση. Ξεκινώντας την έρευνα από την ίδρυση της πόλης μέχρι τους βαλκανικούς πολέμους θα μελετηθεί η πορεία και η συμβολή του σιδηροδρόμου στην κοιλάδα του Έβρου μέχρι τις μεγάλες αναμετρήσεις των αρχών του 20ου αιώνα(1912-1922). Η Εργασία θα συνεχίσει τη μελέτη του σιδηροδρόμου κατά τον μεσοπόλεμο αντλώντας στοιχεία από τον τοπικό τύπο, επιχειρώντας έτσι να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη εικόνα από την αρχή του μεταφορικού αυτού μέσου μέχρι και την υπαγωγή του στην ελληνική επικράτεια.
25.
Τίτλος: «Ο οικισμός της Μάκρης και η νεολιθική περίοδος της Θράκης».
Καθηγητής: Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου
Περίληψη
Η έρευνα επικεντρώνεται στην Προϊστορία, και συγκεκριμένα ασχολείται με την μελέτη του νεολιθικού πολιτισμού στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης. Βασίζεται στα αρχαιολογικά κατάλοιπα των ανασκαφών, και στην αποτύπωση τους στην βιβλιογραφία από τους μελετητές και ανασκαφείς τους. Η βιβλιογραφική μελέτη αποτελεί το βασικό εργαλείο της έρευνας.
Αναλυτικότερα, εκτός από τον οικισμό της Μάκρης, θα με απασχολήσουν νεολιθικοί οικισμοί, όπως η Παραδημή, τα Άβδηρα, το Κοκκινόχωμα κ.α. Θα μελετηθούν η τοποθεσία τους, η κεραμική τους, η στρωματογραφία, και γενικότερα οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες κάθε οικισμού.